Zijn paarden muzikaal?

Muziek is een belangrijk deel van ons leven en sommige mensen kunnen zelfs niet zonder. Maar heb je je wel eens afgevraagd of paarden iets met muziek hebben en of ze misschien zelfs muzikaal zijn?

Een tijdje geleden bekeek ik een aflevering van de Universiteit van Nederland, waarin muziekwetenschapper Henkjan Honing antwoord geeft op de vraag of dieren muzikaal zijn. Ik zou uit mezelf niet over dit onderwerp nagedacht hebben. Maar stel nu dat onze paarden iets met muziek hebben en we zouden dat in hun voordeel kunnen gebruiken, dat zou toch mooi zijn?

Er zijn verschillende voorbeelden in de paardenwereld van het inzetten van muziek om paarden te helpen. Renpaarden gaan sneller rennen door het dagelijks beluisteren van muziek en pony’s lijken kalmer te worden van country dan van jazz. Maar of het daarvoor nu nodig is een koptelefoon in de oren van je paard te stoppen? Ik vind het belangrijker het paard goed te trainen op wedstrijdsituaties en omgevingsfactoren die stress kunnen opleveren. Zo leer je het dier hoe het kan omgaan met de stress. Het gebruik van een koptelefoon klinkt meer als het overschaduwen van prikkels die stress opleveren en niet als een daadwerkelijke oplossing voor stress.

Het is dus wel duidelijk dat paarden reageren op muziek. Maar hebben ze ook muzikaal gevoel? In zijn college legt Henkjan Honing uit dat een belangrijke maatstaf voor muzikaliteit het reageren van de hersenen op een bepaalde maat is. Hoor je geen beat waar je er één had verwacht, dan zijn er pieken in de hersengolven waar te nemen en kan er gezegd worden dat er sprake is van ritmegevoel. Honing vertelt dat het bijzondere is, dat dit gevoel voor de maat wel bij baby’s aanwezig bleek te zijn, maar niet bij rhesus apen. Apen lijken veel op de mens, maar zijn blijkbaar niet in staat een muzikaal ritme waar te nemen.

Als apen al geen ritmegevoel hebben, zou je niet verwachten dat andere diersoorten die minder op de mens lijken dit wel hebben. Maar verrassend genoeg blijkt er wel muzikaal gevoel te zijn bij kaketoe Snowball! Hij gaat helemaal los wanneer hij muziek hoort. Hij heeft ritmegevoel, maar het dansen wat hij doet, is wel versterkt doordat hij merkte dat hij er aandacht door kreeg van mensen. Niet alleen Snowball, maar ook zeeleeuw Ronan kan na enige training netjes op de maat headbangen. Daarnaast heeft ze echt ritmegevoel doordat ze zich kan aanpassen aan muziek met een andere maat. Wetenschappers dachten eerst dat ritmegevoel alleen voorbehouden was aan diersoorten die in staat zijn om zelf geluiden na te bootsen in verschillende frequenties. Maar voorbeelden zoals die van Ronan lijken dit toch tegen te spreken.

Muzikaliteit is dus niet alleen voorbehouden is aan dieren die in staat zijn zelf nieuwe geluiden te creëren, maar mogelijk hebben ook onze paarden ritmegevoel! Omdat paarden waarschijnlijk meer gefocust zijn op ritmes die niet vocaal (met geluid) zijn zoals beweging, is het wel minder voor de hand liggend dat we iets van hun ritmegevoel zullen merken. Bij zeeleeuw Ronan was er wat motivatie in de vorm van visjes nodig om haar ertoe aan te zetten haar ritmegevoel te laten zien. Dus wie weet blijkt jouw paard in ruil voor een paar worteltjes ook wel zijn muzikaliteit te willen tonen!

Meer leesvoer:

The Beasts That Keep the Beat