ongewenst gedrag

je paard trainen bij angst

De kracht van generaliseren

Ananja Jorritsma

je paard trainen bij angstPaardetende zadeldekjes, sissende vliegenspray of fanatiek wapperende vlaggetjes.. er is vaak wel iets waar je paard bang van is. Je kunt je paard in de training helpen om deze dingen minder spannend te gaan vinden. Maar als je met één specifiek object oefent, zoals dat zadeldekje, betekend dat niet altijd dat je paard heeft geleerd dat alle objecten rondom zijn rug oké zijn.

Daarom maak ik bij het trainen rondom angst graag goed gebruik van het principe van generalisatie! Generalisatie is een term uit de leertheorie. Je kunt je paard leren om niet meer bang te zijn voor één specifiek object, zoals een zeil. Maar wat je eigenlijk wilt, is dat je paard hiervan leert dat hij ontspannen over allerlei oppervlaktes kan lopen. Dus ook over een stalmat, rooster of betonnen plaat. Gelukkig hoef je daarvoor niet eindeloos te oefenen met alle verschillende ondergronden die je paard ooit tegen zal komen in zijn leven. Want na een x aantal verschillende situaties zal je paard steeds meer gaan generaliseren en uiteindelijk leren dat iedere ondergrond bewandeld kan worden. Generaliseren houdt dus in dat je paard gaat veralgemeniseren dat een bepaalde prikkel in allerlei situaties hetzelfde betekend.

Dit betekend dat je paard zal leren dat niet alleen dat ene object niet meer spannend is, maar ook allerlei andere dingen. Ik wil dus bij flinke angst niet alleen dat een paard relaxed is rondom het zadeldekje, maar ook wanneer ik iets anders richting zijn rug breng. Of dat nu een fles is, een deken of een matje..

Je zult nooit je paard gaan opzadelen met een fles, maar door een hele rij aan verschillende objecten richting zijn rug te gaan brengen, zal hij wel meer in het algemeen leren dat iets richting zijn rug brengen oké is! Mijn creativiteit gaat hier helemaal van aan. Zo kun je mij bij een les inent-training zien lopen met een speelgoed harkje, een stukje pool noodle, een potlood en borstel.. allemaal om onderzoek door de dierenarts minder vreemd te maken!

Loop je er tegenaan dat je paard iets ontzettend eng vind? Hebben jullie al wat vooruitgang geboekt, maar wil je graag meer inzicht hoe je je paard kunt helpen dapperder te worden? Ik kom je graag helpen!

Lees meer over de lessen Terug naar artikelen

Hoe reageer je op ongevraagd aangeboden oefeningen?

Ananja Jorritsma
paard voetje gevenWe herkennen het allemaal wel, paarden en pony’s die zo enthousiast zijn rondom het werken met voerbeloningen en allerlei gedrag aanbieden. Soms schattig, zoals flemen, maar wat als het om ongevraagd steigeren gaat? Dan is het ineens niet zo leuk meer.

Van een volger kreeg ik een mooi voorbeeld. Haar paard blijft maar voetjes geven als zij juist om een carrot stretch wil vragen. Ook als ze het voetjes geven negeert door weg te draaien, ‘nee’ zegt en pas weer terug draait als haar paard gestopt is met voetjes geven. De stretches gaan dan één of twee keer goed, maar vervolgens begint het gedrag weer van voor af aan. Hoe ga je hier mee om?

Laten we eens diep de leertheorie induiken!

Allereerst, haal even diep adem. Er is gelukkig geen reden om geïrriteerd te zijn, zie het gedrag van je paard als een aanwijzing dat je iets kunt veranderen voor een nog betere communicatie. Je paard doet gewoon iets waarvan het denkt dat het een beloning oplevert. Geef jezelf een compliment dat je opmerkt dat je iets wilt verbeteren in de training.

Blijkbaar is er ondanks het negeren toch iets aan het voetjes geven wat je paard als leuk ervaart. Bijna altijd komt dit omdat je trainingslus niet vloeiend genoeg is.

Wat is een trainingslus? Een lus bestaat uit de stappen die zich herhalen binnen één oefening. Dit zijn het signaal (commando) voor de oefening, het gedrag (de oefening), het beloningssignaal en de beloning. In het voorbeeld van de carrot stretches zou dit kunnen zijn: het zien van de targetstick naast de schouder – inbuigen van de hals – beloningssignaal – stukje wortel als beloning.

Ergens tijdens het aanleren van de carrot stretch is er een ander gedrag bijgekomen, het paard buigt niet alleen meer de hals in, maar geeft ook een voetje. Dit zal niet met een bedelend voetje zijn begonnen dat enkele seconden de lucht in gaat, maar waarschijnlijk heeft het paard toevallig zijn voet een keer in de lucht getild tijdens het doen van de carrot stretch. Is er op zo’n moment beloont, dan kunnen onze slimme paarden gaan denken dat het niet om het inbuigen maar om het voetje gaat!

Hoe los je dit weer op?
timing clickertraining paard
Snel kunnen reageren is belangrijk. Toon je paard duidelijk welke oefening hij moet doen, al vóór hij zelf een andere oefening heeft kunnen verzinnen.

Kijk naar op welk moment de oefening nog wel goed gaat en bouw het vanuit daar weer op. Zorg dat je je paard voor bent, zodat je kunt belonen vóór hij is begonnen met het geven van het voetje. Ook als dit betekend dat je paard op het begin maar twee centimeter inbuigt voordat je klikt. Lukt het eenmaal om een klein stukje van de oefening te krijgen zonder een voetje in de lucht, dan ervaart je paard dat dit is wat de meeste beloning oplevert en zul je de oefening al snel weer kunnen uitbouwen.

Gaat het toch nog af en toe mis? Knip de oefening in nog kleinere stukjes op. Soms zul je daarbij zelfs helemaal terug moeten gaan naar het belonen voor beleefd wachten. Zo voorkom je dat je toch nog beloont voor een stretch inclusief voetje en ervaart je paard toch dat het goed te doen is om een beloning te krijgen. Dit vraagt om best wel wat snelheid en skills van jezelf, maar je zult er veel van leren! Vind je het fijn dat ik met je meekijk om te zien waar het probleem precies zit? Ik help jullie graag op weg in een les. Indien gewenst kan ik daarbij ook je paard voor jou trainen zodat je daarna met een schone lei verder kunt.

Lees meer over de mogelijkheden voor les