voerbeloning Archieven - Effectief Trainen

Basisoefening clickertraining: achterwaarts

15 december 202315 december 2023Ananja Jorritsma

Een must have oefening, toch?

Achterwaarts willen we bij het werken met positieve bekrachtiging niet gebruiken om indruk te maken op ons paard met onze leiderschapskwaliteiten, maar is alsnog erg praktisch! Even een stapje achteruit om een hek te openen of als je paard op z’n touw is gaan staan.

Het doel van achterwaarts gaan in grondwerk

Ik wil bij deze oefening zien dat het paard ontspannen en vlot één of meerdere passen achterwaarts stapt. Daarbij vind ik de weg er naar toe belangrijker dan dat einddoel. Want in de traditionele omgang wordt achterwaarts ook wel als straf gebruikt.

Is dit bij jouw paard het geval (geweest), let dan extra op het gebruik van een onderscheidend signaal. Een signaal dat in de verste verte niet lijkt op het commando wat je gebruikte bij het achterwaarts met wijken voor druk.

grondwerk achterwaarts paard — Foto: https://www.curly-horses.nl/

Want er is dan een duidelijk andere context nodig, omdat het paard in het verleden al heeft geleerd dat je achterwaarts gaat om aversieve druk te laten ophouden (R-).

Hoe leer je achterwaarts opnieuw aan zonder wijken voor druk?

Je kunt bijvoorbeeld op één vaste plek gaan staan, zonder touw werken maar met targetstick en je paard niet fysiek aanraken of tegenhouden om van je weg te lopen. Zo zal je paard beter begrijpen dat je hem nu met R+ niet dwingt om achterwaarts te gaan en hij niet gestraft zal worden voor een verkeerd antwoord. Sommige paarden zijn zo blij dat ze nu nee mogen zeggen, dat ze die ruimte ook even pakken. Maar uiteindelijk zul je een paard krijgen dat gewillig maar ook met veel plezier achterwaarts stapt!

De targetstick als uitnodiging voor je paard om achterwaarts te gaan

Eén van de manier om achterwaarts aan te leren, is door de target(stick). Deze houd je richting de borst van het paard en zo nodig je hem uit naar achteren te bewegen.

Dit is zo maar een van de vele manieren om achterwaarts aan je paard uit te leggen. Je zou achterwaarts bijvoorbeeld ook aan kunnen leren door snel te belonen wanneer je ziet dat je paard zijn gewicht toevallig naar achteren verplaatst. Dat ga je dan vervolgens op signaal zetten.

Wanneer de targetstick handig is bij het aanleren van achterwaarts

Er een duidelijk andere context nodig is omdat het paard in het verleden al heeft geleerd dat je achterwaarts gaat om aversieve druk te laten ophouden (R-). Zo zal je paard beter begrijpen dat je hem nu met R+ niet dwingt om achterwaarts te gaan en hij niet gestraft zal worden voor een verkeerd antwoord.

Wanneer je liever niet de targetstick inzet bij achterwaarts

Als je weet dat je paard al zo dol op de targetstick is dat hij blind op focust, kun je beter een andere manier zoeken om achterwaarts aan te leren. Ten eerst kan je paard gefrustreerd worden, doordat hij vooral gefocust is om zo snel mogelijk met zijn neus bij de target te komen. Dit is mentaal niet handig, want je wilt dat hij de targetstick alleen met positieve gebeurtenissen associeert. Maar dit kan ook invloed hebben op hoe je paard zijn lichaam gebruikt tijdens het achterwaarts gaan. Hij kan een hele andere houding aan gaan nemen om er achter aan te kunnen gaan en daarbij bijvoorbeeld te ver met zijn hoofd achter de loodlijn komen.

Hoe leer je achterwaarts aan zonder target?

Een tussenweg? Het is super leuk om de omgeving voor je te laten werken en balkjes en matten in te zetten voor het creëren van een gangetje waarmee je paard wordt uitgenodigd om achterwaarts te gaan. Zonder dat jouw lichaamsgebruik of target noodzakelijk is. Dit vraagt wel dat je je trainersoog voor detail ontwikkeld!

Tijd om een nieuwe weg in te slaan?

Ben jij wel klaar met het flink moeten zwiepen met je leadrope om je paard achterwaarts te vragen? Zou je graag willen dat je paard niet alleen licht reageert, maar ook nog eens blij is om deze opdracht voor je uit te voeren?

Download dan hier mijn minigids met tips voor effectief trainen met voerbeloning, zodat je achterwaarts met positieve bekrachtiging kunt gaan aanleren!

Vier must have basisoefeningen voor buiten wandelen met je paard

29 september 20215 oktober 2021Ananja Jorritsma

Is het jouw droom om ontspannen buiten te wandelen met je paard, dan lijkt het soms wat overdreven om uren in de bak te oefenen in plaats van gewoon lekker te gaan. Maar bekijk het eens andersom – je bent juist hard bezig om aan je doel te werken! En daarbij leer je je paard ook nog eens nuttige basics die naast bij wandelen, ook in de algemene omgang en andere disciplines van pas zullen komen.

Er zijn vier basisoefeningen uit het clickertrainen die ik het belangrijkste vind om te oefenen voor buiten wandelen. Kun jij de bijbehorende checks al afvinken voor jou en je paard?

Er zijn vier basisoefeningen uit het clickertrainen die ik het belangrijkste vind om te oefenen voor buiten wandelen. Kun jij de bijbehorende checks (kijk op de afbeeldingen) al afvinken voor jou en je paard?

1. Wachten

Check: Kan je paard naast je blijven staan en op je letten, ook bij afleiding?

Deze oefening is afgeleid van een van de eerste basisoefeningen die al mijn studenten wel kennen 😉 Bij de basisoefening rustig wachten (ook wel beleefdheid of standing still facing forward genoemd) leer je je paard ontspannen bij jou te blijven staan wanneer je niets van hem vraagt. Dus niet zoeken in jouw zak, geen grasjes gaan eten of doorlopen, maar rustig naast je staan. Beheersen jullie deze basic nog niet in de bak, dan is het tijd om daar eerst aan de slag te gaan. Later kun je de oefening dan uitbreiden naar andere omgevingen, zoals op straat.

2. Targetten

Nog zo’n gouden basisoefening van clickertraining is het aanraken van een target (doel) met de neus. Het kan heel handig zijn om je target(stick) mee te nemen op wandeling. De twee onderdelen van het targetten die ik belangrijk vind voor buiten wandelen zijn:

Check 1. Kan je paard weer op jouw target focussen?

Dit is erg nuttig wanneer je buiten bent en je merkt dat je paard gespannen raakt. Zo kun je je paard vragen zijn aandacht weer op jouw te vestigen in plaats van op de buitenwereld. De target is hierbij een noodmiddel, want het is belangrijk ook de oorzaak van spanning op te lossen. Dit betekend dat je niet gewoon doorgaat om je paard langs het spannende object te vragen, ongeacht hoe erg zijn spanningsniveau oploopt. Neem in plaats daarvan de tijd om hem te helpen hiermee stap voor stap op zijn gemak te raken. Op die manier bouw je het vertrouwen van je paard het meeste op voor de toekomst.

Check 2. Kan je paard een voorwerp op de grond benaderen en aanraken?

Door in de bak je paard te leren verschillende Je paard naar een stationary target sturenvoorwerpen op jouw signaal te benaderen, zal hij gaan generaliseren en op jouw signaal naar iets toe kunnen lopen. Daarmee help je je paard om te denken, want wat eerst een eng wapperend zeil was, kan nu een beloning gaan opleveren! Blijf ook hierbij het spanningsniveau van je paard in de gaten houden. Vraag hem nooit zo ver naar een voorwerp dan hij zelf zou durven. Ook wanneer je oplopende kalmerings- en stresssignalen ziet zoals oren strak naar voren, snuiven en schrap zetten, weet je dat het al lang moeilijk genoeg is. Door de tussenstappen veel kleiner te maken, kun je hier toch een goede training van maken. Want je paard kan misschien al wel op 5 meter afstand rustig langs het voorwerp lopen voor een klik! Door herhaling ga je de afstand verkleinen, zonder dat stress nodig is.

3. Volgen

Check 1. Kloppen zowel jouw lichaamstaal- als touwhulpen?

De basisoefening volgen bij clickertraining laat ik altijd eerst in vrijheid oefenen. Hierbij leert je paard op jouw lichaamstaal- en eventuele targetsignalen te letten. Zo voorkomen we zoveel mogelijk dat je straks buiten nog het principe van wijken voor druk hoeft in te zetten. Als je paard nog niet goed bekend is met touwhulpen, zullen we ook deze oefenen. Ondanks dat het fijn is als je het touw niet nodig hebt, wil je er buiten wel aanwijzingen mee kunnen geven als dat nodig is.

Check 2. Lopen jullie in een gelijk tempo?

Bij het oefenen zonder halster en touw, leert je paard te letten op jouw tempo. Ik leer het paard daarbij ook in welke positie het mag lopen ten opzichte van jou. Hierbij is er geen goed of fout, maar willen we wel duidelijkheid voor je paard. Mag het voorbij jou lopen, of loop jij voorop? Tijdens het oefenen komen jullie steeds meer in harmonie.

4. Wijken en achterwaarts

Check: Kun je subtiel aan je paard aangeven wanneer hij zich moet herpositioneren en of de voor- of de achterhand opzij moet?

Als je werkt met clickertraining, wil je graag dat je paard kan wijken of achterwaarts gaan zonder dat je daar fysieke (opbouwende) druk voor nodig hebt. Ik ga je vast vervelen als ik nu weer herhaal dat je dit eerst in de bak moet oefenen, maar dan heb je het maar in je oren geknoopt 😉

Vaak is het handig als je uiteindelijke signaal voor wijken tactiel is. Een tactiel signaal betekent dat je je paard aanraakt om hem te zeggen welke oefening hij moet doen. Maar dit hoef je niet met negatieve bekrachtiging aan te leren! Door te werken met targets, kun je je paard goed uitleggen waar hij moet heenbewegen. Later ga je hier dan de aanraking aan toevoegen. Bijkomend voordeel is dat je paard niet van je wegbeweegt omdat hij geen andere keuze heeft, maar omdat hij er lol in heeft doordat jij het hebt beloont. Dat helpt ook in stressvolle situaties.

Tot slot

Natuurlijk zijn er nog meer dingen die je je paard wilt leren om met plezier buiten te wandelen, maar deze vier basisoefeningen geven jou en je paard al een hele dosis extra communicatie mee. En communicatie betekent meer veiligheid onderweg!

Wil jij samen met je paard buiten wandelen, zonder zijn grenzen voorbij te gaan? Weet je niet goed hoe je clickertraining hierbij in kunt zetten, maar zou je dat wel willen? Dan zijn mijn lessen echt iets voor jou. We maken samen een trainingsplan voor je paard, waar je onder mijn begeleiding mee aan de slag kunt. Bij lessen gericht op buiten wandelen staan onderwerpen als het bouwen aan een solide basis, omgaan met spannende objecten en het op tijd herkennen van kleine stresssignalen bij je paard centraal.

Lees meer over les van Effectief Trainen

Terug naar artikeloverzicht

Begin- en einde sessie signalen bij het werken met positieve bekrachtiging met paarden

19 januari 20215 oktober 2021Ananja Jorritsma

Uit de resultaten van een poll die ik hield op mijn Instagram bleek dat veel mensen het handig vinden om start- en eindsignalen voor de clickertraining van hun paard te gebruiken, maar er zijn ook veel vragen rondom de toepassing.

Wat zijn begin- en eindsignalen?

Allereerst: wat zijn begin- en eindsignalen? Je kunt ze gebruiken om je paard te vertellen dat er een trainingssessie begint waarbij er voerbeloningen verdient kunnen worden. Of dat de training eindigt en erna niet meer geklikt en beloont wordt.

In traditionele paardentraining staan de paarden niet te popelen om aan het werk gezet te worden. Liever blijven ze lekker in de wei. Maar ga je aan de slag met positieve bekrachtiging, dan zul je merken dat je paard goed in de gaten houdt of er al iets leuks gaat gebeuren!

shet clickertraining pony hoofd — Swa houdt goed in de gaten of we al gaan trainen!

Herkenbare rituelen

Omdat ik zoveel mogelijk rust rondom het werken met voerbeloningen wil, heb ik daarom als regel dat er alleen voerbeloningen kunnen komen tussen het begin- en eindsignaal. Het is dus een afspraak die mijn paard helpt om buiten de training om ook gewoon z’n eigen gangetje te gaan zonder mij te volgen in de hoop dat er nog iets lekkers gaat komen.

Ik gebruik vaste, herkenbare, woorden en gebaren om aan een paard te laten weten dat de training begint. Bijvoorbeeld in mijn handen klappen, iets wat heel onderscheidend is en we normaal niet doen bij onze paarden. Ook het einde van de training sluit ik herkenbaar af, ik zeg ‘klaar’ en geef nog een paar handen voer in een emmer. Zo is het ook nog leuk om te stoppen.

Ik eindig de training altijd door ‘klaar’ te zeggen, een laatste keer te klikken en een paar handen voer in een emmer te geven. Dit is een duidelijk herkenbaar eindritueel en het paard heeft iets leuks om mee af te sluiten. Ondertussen kan ik rustig de spullen opruimen zonder dat mijn paard denkt dat het nog mee moet lopen. Foto: www.curlyhorses.nl

Ben je begonnen met clickertraining, maar merk je dat je paard net wat te enthousiast wordt over het werken met voerbeloningen? Duidelijke start- en stopsignalen zijn één van de dingen die helpen om duidelijkheid in de training te brengen. Kom je er niet helemaal uit, dan is een les zeker aan te raden. Ik kijk dan met jou mee en geef je een aantal handvatten die voor jullie situatie goed werken om zowel plezier als rust in de training te vinden.

Meer informatie over les in clickertraining

Terug naar artikelen

Hoe reageer je op ongevraagd aangeboden oefeningen?

15 december 20205 oktober 2021Ananja Jorritsma

We herkennen het allemaal wel, paarden en pony’s die zo enthousiast zijn rondom het werken met voerbeloningen en allerlei gedrag aanbieden. Soms schattig, zoals flemen, maar wat als het om ongevraagd steigeren gaat? Dan is het ineens niet zo leuk meer.

Van een volger kreeg ik een mooi voorbeeld. Haar paard blijft maar voetjes geven als zij juist om een carrot stretch wil vragen. Ook als ze het voetjes geven negeert door weg te draaien, ‘nee’ zegt en pas weer terug draait als haar paard gestopt is met voetjes geven. De stretches gaan dan één of twee keer goed, maar vervolgens begint het gedrag weer van voor af aan. Hoe ga je hier mee om?

Laten we eens diep de leertheorie induiken!

Allereerst, haal even diep adem. Er is gelukkig geen reden om geïrriteerd te zijn, zie het gedrag van je paard als een aanwijzing dat je iets kunt veranderen voor een nog betere communicatie. Je paard doet gewoon iets waarvan het denkt dat het een beloning oplevert. Geef jezelf een compliment dat je opmerkt dat je iets wilt verbeteren in de training.

Blijkbaar is er ondanks het negeren toch iets aan het voetjes geven wat je paard als leuk ervaart. Bijna altijd komt dit omdat je trainingslus niet vloeiend genoeg is.

Wat is een trainingslus? Een lus bestaat uit de stappen die zich herhalen binnen één oefening. Dit zijn het signaal (commando) voor de oefening, het gedrag (de oefening), het beloningssignaal en de beloning. In het voorbeeld van de carrot stretches zou dit kunnen zijn: het zien van de targetstick naast de schouder – inbuigen van de hals – beloningssignaal – stukje wortel als beloning.

Ergens tijdens het aanleren van de carrot stretch is er een ander gedrag bijgekomen, het paard buigt niet alleen meer de hals in, maar geeft ook een voetje. Dit zal niet met een bedelend voetje zijn begonnen dat enkele seconden de lucht in gaat, maar waarschijnlijk heeft het paard toevallig zijn voet een keer in de lucht getild tijdens het doen van de carrot stretch. Is er op zo’n moment beloont, dan kunnen onze slimme paarden gaan denken dat het niet om het inbuigen maar om het voetje gaat!

Hoe los je dit weer op?

timing clickertraining paard — Snel kunnen reageren is belangrijk. Toon je paard duidelijk welke oefening hij moet doen, al vóór hij zelf een andere oefening heeft kunnen verzinnen.

Kijk naar op welk moment de oefening nog wel goed gaat en bouw het vanuit daar weer op. Zorg dat je je paard voor bent, zodat je kunt belonen vóór hij is begonnen met het geven van het voetje. Ook als dit betekend dat je paard op het begin maar twee centimeter inbuigt voordat je klikt. Lukt het eenmaal om een klein stukje van de oefening te krijgen zonder een voetje in de lucht, dan ervaart je paard dat dit is wat de meeste beloning oplevert en zul je de oefening al snel weer kunnen uitbouwen.

Gaat het toch nog af en toe mis? Knip de oefening in nog kleinere stukjes op. Soms zul je daarbij zelfs helemaal terug moeten gaan naar het belonen voor beleefd wachten. Zo voorkom je dat je toch nog beloont voor een stretch inclusief voetje en ervaart je paard toch dat het goed te doen is om een beloning te krijgen. Dit vraagt om best wel wat snelheid en skills van jezelf, maar je zult er veel van leren! Vind je het fijn dat ik met je meekijk om te zien waar het probleem precies zit? Ik help jullie graag op weg in een les. Indien gewenst kan ik daarbij ook je paard voor jou trainen zodat je daarna met een schone lei verder kunt.

Lees meer over de mogelijkheden voor les