clickertraining oefening voerbeloning

Oefening ontleed

Een clickertraining oefening kan best snel gaan, vind je ook niet?

Jij wijst naar de pion, het paard target die en jij klikt en beloont. Je paard neemt een moment om zijn beloning op te eten en hoppa! weer verder. Voor je het weet, heeft je paard iets geleerd. Maar is de oefening wel geworden zoals jij wilt?

In dit artikel lees je meer over welke vragen je jezelf kunt stellen zodat je goed voorbereid de training in gaat!

clickertraining oefening voerbeloningWat is een lus?

Wijssignaal, neustarget, klikken, beloning aanreiken. Signaal – target – klik – beloon. Signaal – target – klik – beloon. Deze opeenvolging noemen we binnen de clickertraining een lus.

Dit riedeltje kan zo wel tientallen keren plaatsvinden binnen een paar minuten! Zeker bij een korte oefening zoals het in stilstand aanraken van een pion. Heel handig, want door die snelle herhaling kan een paard bij het aanleren van de oefening vlot verbanden gaan leggen over wat de bedoeling is.

trainer grondwerk reflectieWaarom een oefening analyseren?

Dit aanleerproces kan iets zijn wat redelijk vanzelf plaatsvind. Dan zitten jij en je paard heerlijk in de clickerflow.

Maar soms kan het fijn zijn om wat meer na te denken over de verschillende stukjes waar een oefening uit bestaat. Wanneer je paard ineens niet gemotiveerd lijkt om verder te leren. Of wanneer hij standvastig eerst jouw hand aanraakt en dan pas de pion. Dus eigenlijk elke keer wanneer je merkt dat er ruis op de lijn zit.

Dit is waar het onder de loep nemen van je lus van pas komt! Door de oefening op te breken in de stukken signaal – oefening – beloning kun je vaak al een stuk beter zien wat je kunt veranderen. Zo kunnen jullie weer vooruitgang boeken!

In de rest van dit artikel zal ik de onderdelen van een oefening uitgebreider bespreken. Deze kun je kortweg onthouden als ABC. A is de aanleiding voor de oefening, jouw signaal aan je paard dat hij de oefening mag gaan uitvoeren. B staat voor de uitvoering van de oefening, het gedrag (behaviour in het Engels) van je paard. C staat tenslotte voor consequentie, het gevolg als je paard de oefening uitvoert, bijvoorbeeld een voerbeloning ontvangen.

commando aan je paard gevenHet begin van een oefening – de A van aanleiding

Antecedenten zijn alle informatie die maakt dat jouw paard besluit om de oefening uit te voeren. Dus bijvoorbeeld jouw signaal voor de oefening, maar ook de plaats van de pion die je vraagt om te targetten.

 

lus aanwijzing aanleiding

Checklist voor succesvolle aanwijzingen

✔ Je wijst naar de pion en je paard heeft geleerd dat dat bij de oefening ‘raak de pion aan met je neus hoort’. Je paard raakt de pion aan.
× Je wijst met je linkerarm naar de pion, maar vraagt dit normaal met je rechterarm. Je paard aarzelt om de pion aan te raken.
× De pion staat normaal in het midden van de bak, maar nu heb je deze in de hoek met de meeste bakkabouters gezet. Je paard ziet jou wel wijzen, maar besluit dat het veiliger is om de andere kant op naar grasjes te gaan zoeken.

Zie je hoeveel invloed jij hebt om je paard een vraag succesvol te laten beantwoorden? Als jij helder hebt:
1. Welke vraag (signaal) bij welke oefening hoort
2. Of een nieuwe context waarin je de vraag stelt duidelijk genoeg is voor je paard..

..kun je een vraag zo geleidelijk moeilijker maken, dat jullie oefening zich succesvol opbouwt!

oefening grondwerk uitbouwen De daadwerkelijke oefening – de B van behaviour

Heb jij precies helder wat je van je paard wil? We denken vaak van wel, maar als ons paard dan net iets afwijkends vertoont, wat doen we dan?

paard voerbeloning oefening

To click or not to click, that’s the question. Maar in een fractie is de oefening ook weer voorbij. En kom je er achter dat:

× Je toch liever niet had beloond voor het bijten in de pion. Maar je paard daar momenteel wel een stuk enthousiaster over begint te worden dan rustig aan raken met zijn neus.
× Je niet weet wat je volgende oefenstap moet worden. Terwijl je paard eigenlijk al een level op je voorloopt.

Bereid je voor op de training

Neem voor je de training start even een moment – zonder je paard – om te bedenken waar je heen wilt. Wat is het doel van de oefening? Wil je uiteindelijk dat je paard langer vastgekleefd blijft staan aan de pion, zodat je die als mobiele poetsplaats kunt gebruiken? Of moet hij na het aanraken zijn weg weer kunnen vervolgen naar de volgende pion?

Ik heb dit zelf door schade en schande moeten leren. Toen ik net begon met clickertrainen, vond ik het een leuk idee om Swa te leren een oranje pion te targetten. Pas veel later bedacht ik dat hij niet zomaar naar de pion moest lopen wanneer hij die in het vizier kreeg, maar dat de oefening was om bij mij te blijven wachten, tot ik hem toestemming gaf richting de pion te gaan. Nog steeds loopt hij wel eens zomaar door als hij zijn pionnetje in het zicht krijgt!

Wat doe ik op dat moment? Ik lach er om, ik heb dit in het verleden zelf beloond. Maar als ik klaar ben met mijn training, probeer ik te bedenken hoe ik dit de volgende keer handiger aan kan pakken.

belonen paard motivatieDe afsluiting van de oefening – de C van consequentie

Voer, het is belangrijk voor ons paard en daarom hebben we het graag op zak tijdens onze training! Zelf focussen we het liefst op de oefening die we vragen. Maar zonder (aangenaam) gevolg van een oefening, is er helemaal geen oefening!

Ik bekijk het graag wat plat wat dit betreft. Voor mij geen dominantie theorieën of ‘hij heeft er even geen zin in’ als verklaring. Nee, een paard herhaalt een oefening, als hij weet dat dit hem iets oplevert.

klikken en belonen

✔ Gaat je paard de pion steeds vaker aanraken? Dan is jouw voerbeloning fijn genoeg voor hem om deze oefening vaker te willen!
× Haakt je paard af? Helaas pindakaas, er is iets dat de kracht van jouw beloning heeft overpowered! Dit kan bijvoorbeeld de bladblazer van de buurman zijn waar hij uit angst naar staat te snurken. Maar ook het lekkere gras langs de bakrand of de instinctieve neiging van je paard om contact te willen houden met zijn achtergebleven maatjes kunnen een rol spelen.

Gaat er een nieuwe wereld open voor je als je paardentraining op deze manier bekijkt?

Wil je graag werken met voerbeloning, maar wel direct goed starten? Boek dan eens een kennismakingsles! Hierin help ik je de eerste basis te leggen en denk ik met je mee wat voor jullie fijne vervolgoefeningen zijn.

Meer informatie over les clickertraining

Basisoefening clickertraining: achterwaarts

Een must have oefening, toch?

Achterwaarts willen we bij het werken met positieve bekrachtiging niet gebruiken om indruk te maken op ons paard met onze leiderschapskwaliteiten, maar is alsnog erg praktisch! Even een stapje achteruit om een hek te openen of als je paard op z’n touw is gaan staan.

Het doel van achterwaarts gaan in grondwerk

Ik wil bij deze oefening zien dat het paard ontspannen en vlot één of meerdere passen achterwaarts stapt. Daarbij vind ik de weg er naar toe belangrijker dan dat einddoel. Want in de traditionele omgang wordt achterwaarts ook wel als straf gebruikt.

Is dit bij jouw paard het geval (geweest), let dan extra op het gebruik van een onderscheidend signaal. Een signaal dat in de verste verte niet lijkt op het commando wat je gebruikte bij het achterwaarts met wijken voor druk.

grondwerk achterwaarts paard
Foto: https://www.curly-horses.nl/

Want er is dan een duidelijk andere context nodig, omdat het paard in het verleden al heeft geleerd dat je achterwaarts gaat om aversieve druk te laten ophouden (R-).

 

Hoe leer je achterwaarts opnieuw aan zonder wijken voor druk?

Je kunt bijvoorbeeld op één vaste plek gaan staan, zonder touw werken maar met targetstick en je paard niet fysiek aanraken of tegenhouden om van je weg te lopen. Zo zal je paard beter begrijpen dat je hem nu met R+ niet dwingt om achterwaarts te gaan en hij niet gestraft zal worden voor een verkeerd antwoord. Sommige paarden zijn zo blij dat ze nu nee mogen zeggen, dat ze die ruimte ook even pakken. Maar uiteindelijk zul je een paard krijgen dat gewillig maar ook met veel plezier achterwaarts stapt!

De targetstick als uitnodiging voor je paard om achterwaarts te gaan

Eén van de manier om achterwaarts aan te leren, is door de target(stick). Deze houd je richting de borst van het paard en zo nodig je hem uit naar achteren te bewegen.

Dit is zo maar een van de vele manieren om achterwaarts aan je paard uit te leggen. Je zou achterwaarts bijvoorbeeld ook aan kunnen leren door snel te belonen wanneer je ziet dat je paard zijn gewicht toevallig naar achteren verplaatst. Dat ga je dan vervolgens op signaal zetten.

Wanneer de targetstick handig is bij het aanleren van achterwaarts

Er een duidelijk andere context nodig is omdat het paard in het verleden al heeft geleerd dat je achterwaarts gaat om aversieve druk te laten ophouden (R-). Zo zal je paard beter begrijpen dat je hem nu met R+ niet dwingt om achterwaarts te gaan en hij niet gestraft zal worden voor een verkeerd antwoord.

Wanneer je liever niet de targetstick inzet bij achterwaarts

Foto: https://www.curly-horses.nl/

Als je weet dat je paard al zo dol op de targetstick is dat hij blind op focust, kun je beter een andere manier zoeken om achterwaarts aan te leren. Ten eerst kan je paard gefrustreerd worden, doordat hij vooral gefocust is om zo snel mogelijk met zijn neus bij de target te komen. Dit is mentaal niet handig, want je wilt dat hij de targetstick alleen met positieve gebeurtenissen associeert. Maar dit kan ook invloed hebben op hoe je paard zijn lichaam gebruikt tijdens het achterwaarts gaan. Hij kan een hele andere houding aan gaan nemen om er achter aan te kunnen gaan en daarbij bijvoorbeeld te ver met zijn hoofd achter de loodlijn komen.

Hoe leer je achterwaarts aan zonder target?

Een tussenweg? Het is super leuk om de omgeving voor je te laten werken en balkjes en matten in te zetten voor het creëren van een gangetje waarmee je paard wordt uitgenodigd om achterwaarts te gaan. Zonder dat jouw lichaamsgebruik of target noodzakelijk is. Dit vraagt wel dat je je trainersoog voor detail ontwikkeld!

Tijd om een nieuwe weg in te slaan?

Ben jij wel klaar met het flink moeten zwiepen met je leadrope om je paard achterwaarts te vragen? Zou je graag willen dat je paard niet alleen licht reageert, maar ook nog eens blij is om deze opdracht voor je uit te voeren?

Download dan hier mijn minigids met tips voor effectief trainen met voerbeloning, zodat je achterwaarts met positieve bekrachtiging kunt gaan aanleren!

‘Spelen’ met je paard, doen of niet?

Het is een tijd erg in geweest en ik zie het nog regelmatig langskomen: ‘spelen’ oftewel rondrennen met je paard. Hierbij is vaak het idee om zo hard mogelijk samen rond te rennen, vaak in combinatie met het geven van voerbeloningen.

Zelf ben ik hier meestal geen fan van. Zoals je misschien wel weet, ben ik gedragstherapeut en daardoor bekijk ik dit rondrennen net even door een wat andere bril.

Is rondrennen en spelen met je paard veilig?

Wat ik vaak zie, is een vicieuze cirkel naar een gevaarlijke situatie!

  1. Een eigenaar of verzorger die lol heeft, maar minder oog heeft voor het zorgvuldig uitbouwen van de oefening en eventuele signalen van frustratie bij het paard.
  2. Er gaat frustratie bij het paard ontstaan doordat het niet goed weet wanneer, in welke richting en welke beweging een beloning opbrengt.
  3. Het enige duidelijke criterium dat een beloning lijkt te brengen is nog wilder doen. Het paard gaat dus nog meer zijn best doen .
  4. Met als gevolg dat de mens in een potentieel gevaarlijke situatie kan belanden doordat het paard het rennen, of zelfs bokken of steigeren (!) onverwachts aan gaat bieden.

Wanneer kun je beginnen met spelen met je paard?

Eigenlijk wil ik niet dat je dit zomaar met je paard traint!

Eerst wil ik namelijk dat jij leert hoe:
1. Je een oefening zo traint, dat je paard nauwelijks geneigd is deze spontaan aan te bieden
2. Je stap voor stap een oefening opbouwt, zodat je paard snapt waar je voor beloont

Want dan kun je al een stuk veiliger met je paard rondrennen, doordat jij voorspelbaarder bent geworden voor hem.

Beschermd contact als veiligheidsnet

Ben je toch eigenwijs? Er is dan nog een hele simpele manier om in elk geval te voorkomen dat jij als mens gevaar loopt. En dat is een duidelijke, veilige, context creëren waarin er wel ‘gespeeld’ of wild gerend mag worden.

Namelijk niet los naast je paard, maar met beschermd contact. Dit betekend dat er een hek als barrière tussen jullie in zit. Zo houdt je paard automatisch meer afstand van je en sta je veilig mocht hij bijvoorbeeld gaan bokken.

Ga dus niet zomaar met je paard in de wei tussen de andere paarden spelen! Want als daar een keer een andere persoon aankomt die toevallig iets lekkers bij zich heeft, hoe weet je paard dan dat rennen en bokken in die situatie niet meer de bedoeling is?

Een voorbeeld van veilig spelen met je paard

In de video hieronder zie je een stukje van een les waarin we hiermee aan de slag gaan. Deze Lusitano, zit snel hoog in zijn energie is en erg gemotiveerd om te werken voor voerbeloning. Met een cirkelvormige barrière, around a roundpen, kan zijn eigenaresse hem op een positieve en veilige manier beweging geven. Door dit af te wisselen met rustigere oefeningen, leert dit paard dat bewegen mag, maar het vooral rust is wat beloningen oplevert.

Wil jij leren hoe je wel zorgt voor een fijne training waarin jij je veilig voelt en je paard op een manier kan leren die niet frustrerend voelt? Dan is de workshop stimulus controle iets voor jou. Zet jezelf hier op de primeurlijst om op de hoogte te blijven van de volgende workshopronde.

leren leiden van jong paard

Leiden zonder druk

leren leiden van jong paardStel: je bent bezig met grondwerk met je jonge paard. Een super lief dier, maar wel wat te enthousiast op sommige momenten! Stilstaan is lastig en als hij iets ziet, wil hij er graag naar toe om het te onderzoeken, ook al sta jij nog aan de andere kant van het touwtje.

Hoe pakken we dit aan in een les clickertraining, als ons doel is zo veel mogelijk te werken met gewenst gedrag belonen in plaats van met druk je paard van iets weg te houden? Ik ga je helpen een geschikt klaslokaal voor je paard in te richten! Af en toe gebruik ik vergelijkingen met games in mijn lessen (dankjewel Inge Teblick!) en dit is ook zo’n voorbeeld. Het klaslokaal van je paard is de bak waarin jullie oefenen. We gaan de bak zo inrichten, dat je paard met succes het juiste gedrag (netjes met jou meelopen) kan tonen.

Belangrijk is dat jullie de oefeningen rustig naast je wachten, volgen en targetten al goed beheersen, zowel zonder touw als met. Vervolgens gaan we de moeilijkheidsgraad van de oefeningen hoger maken, want we gaan een stukje afleiding toevoegen.

Drie belangrijke tips voor het leiden van je paard zonder druk te gebruiken:
game design voor paarden1. Het aanpassen van de omgeving, zodat je paard succesvol kan leren.

Voor een goed trainingsplan deel ik de hoeveelheid afleiding grofweg op in levels, net alsof we aan het gamen zijn. We beginnen dus niet met level 15, bijvoorbeeld een voetbal op vijf meter van je paard, omdat we weten dat je paard in die situatie zijn nieuwsgierigheid nog niet kan weerstaan en er toch naar toe zal lopen. En al helemaal niet met level 75, een emmer met etensresten van een ander paard! Zolang nog niet bij je paard bevestigd is dat het mogen kijken in die emmer heus nog wel komt, maar hij nu nog even naast je mag wachten, is dat geen opzetten voor succes. En juist zoveel mogelijk succeservaringen zijn belangrijk! Je wil dat klaslokaal altijd zo maken, dat je paard hopelijk niet hoeft te ervaren dat het nodig is om jou mee te laten skiën om bij iets leuks te komen.

paard leren omgaan met afleiding2. Je paard niet alleen met voer belonen in deze situaties, maar ook met het mogen onderzoeken van het object – want dat is ook een beloning op zo’n moment!

Voor dit laatste help ik je met het aanleren van een vrijgeef signaal, zoals ‘vrij’ bij een hond. Dit wordt eigenlijk een bridge die aangeeft: ‘ik loop nu met jou naar dat wat jij interessant vind en je krijgt dan de tijd het te onderzoeken’.

3. Het geleidelijk aanpassen van de omgeving, zodat je paard succesvol kan leren.

Lijkt deze op tip 1? Lees ‘m nog een keer! Je wilt natuurlijk eerst succes hebben in level 1, maar ook op tijd doorgaan naar level 2. Want in het echte leven kunnen we natuurlijk flink afleidende dingen tegenkomen en daar willen we ons paard zo goed mogelijk op voorbereiden.

Aan de slag?

Droom jij al van mooie wandelingen met je jonge paard, maar weet je nog niet goed hoe je daar gaat komen? Als je het belangrijk vind om dit op een duidelijke en paardvriendelijke manier aan te leren, laat mij je dan begeleiden!

Mariël koos bijvoorbeeld voor een begeleidingstraject om te werken aan een betere samenwerking met haar jonge paard Manus. Manus wilde soms niet doorlopen, vond het lastig even rustig alleen op stal te staan en samen buiten wandelen was ook nog spannend. Een klein half jaar verder, met lessen om de week, schrijft zij het volgende:

Heel blij met de lessen van Ananja. Zij is vriendelijk en positief en ze weet alles duidelijk over te brengen. Ze geeft echt inzicht, ook in waarom je iets wel of niet doet. Dit maakt dat je de manier van trainen echt gaat begrijpen en dat je het in de toekomst zelf kan toepassen. En niet onbelangrijk: mijn paard en ik vinden haar lessen ook nog eens heel erg leuk!

Lees meer over begeleiding op maat met je paard