‘Spelen’ met je paard, doen of niet?

Het is een tijd erg in geweest en ik zie het nog regelmatig langskomen: ‘spelen’ oftewel rondrennen met je paard. Hierbij is vaak het idee om zo hard mogelijk samen rond te rennen, vaak in combinatie met het geven van voerbeloningen.

Zelf ben ik hier meestal geen fan van. Zoals je misschien wel weet, ben ik gedragstherapeut en daardoor bekijk ik dit rondrennen net even door een wat andere bril.

Is rondrennen en spelen met je paard veilig?

Wat ik vaak zie, is een vicieuze cirkel naar een gevaarlijke situatie!

  1. Een eigenaar of verzorger die lol heeft, maar minder oog heeft voor het zorgvuldig uitbouwen van de oefening en eventuele signalen van frustratie bij het paard.
  2. Er gaat frustratie bij het paard ontstaan doordat het niet goed weet wanneer, in welke richting en welke beweging een beloning opbrengt.
  3. Het enige duidelijke criterium dat een beloning lijkt te brengen is nog wilder doen. Het paard gaat dus nog meer zijn best doen .
  4. Met als gevolg dat de mens in een potentieel gevaarlijke situatie kan belanden doordat het paard het rennen, of zelfs bokken of steigeren (!) onverwachts aan gaat bieden.

Wanneer kun je beginnen met spelen met je paard?

Eigenlijk wil ik niet dat je dit zomaar met je paard traint!

Eerst wil ik namelijk dat jij leert hoe:
1. Je een oefening zo traint, dat je paard nauwelijks geneigd is deze spontaan aan te bieden
2. Je stap voor stap een oefening opbouwt, zodat je paard snapt waar je voor beloont

Want dan kun je al een stuk veiliger met je paard rondrennen, doordat jij voorspelbaarder bent geworden voor hem.

Beschermd contact als veiligheidsnet

Ben je toch eigenwijs? Er is dan nog een hele simpele manier om in elk geval te voorkomen dat jij als mens gevaar loopt. En dat is een duidelijke, veilige, context creëren waarin er wel ‘gespeeld’ of wild gerend mag worden.

Namelijk niet los naast je paard, maar met beschermd contact. Dit betekend dat er een hek als barrière tussen jullie in zit. Zo houdt je paard automatisch meer afstand van je en sta je veilig mocht hij bijvoorbeeld gaan bokken.

Ga dus niet zomaar met je paard in de wei tussen de andere paarden spelen! Want als daar een keer een andere persoon aankomt die toevallig iets lekkers bij zich heeft, hoe weet je paard dan dat rennen en bokken in die situatie niet meer de bedoeling is?

Een voorbeeld van veilig spelen met je paard

In de video hieronder zie je een stukje van een les waarin we hiermee aan de slag gaan. Deze Lusitano, zit snel hoog in zijn energie is en erg gemotiveerd om te werken voor voerbeloning. Met een cirkelvormige barrière, around a roundpen, kan zijn eigenaresse hem op een positieve en veilige manier beweging geven. Door dit af te wisselen met rustigere oefeningen, leert dit paard dat bewegen mag, maar het vooral rust is wat beloningen oplevert.

Wil jij leren hoe je wel zorgt voor een fijne training waarin jij je veilig voelt en je paard op een manier kan leren die niet frustrerend voelt? Dan is de workshop stimulus controle iets voor jou. Zet jezelf hier op de primeurlijst om op de hoogte te blijven van de volgende workshopronde.

Als je paard overenthousiast is..

Een van de meest gehoorde problemen bij het starten met clickertraining is een té enthousiast paard. Je paard staat nauwelijks stil of gaat al weer zijn favoriete oefening aanbieden. Of hij is zo gemotiveerd om een beloning te krijgen, dat hij verwoede pogingen doet je beloningstasje te plunderen.

Als je dit herkent van je eigen training met je paard, weet dan dat je niet de enige bent. Het overgrote deel van de paarden die ik ontmoet bij mijn lessen valt eerder in de categorie ‘jippie, het is weer trainingstijd’ dan in ‘nee dankje, ik heb nog andere dingen te doen’. Het is dus helemaal niet gek en zeker geen reden om je clicker en beloningen weer op te bergen. Er zijn verschillende dingen die je kunt veranderen in je training en die een groot verschil kunnen maken in de rust van je paard rondom het trainen. In een les positieve bekrachtiging help ik je bepalen welke strategie het beste voor jouw paard werkt.

In hoofdlijnen zijn er vier gebieden waaraan ik dan aandacht besteed:

1. Zijn we in de snackbar of aan het ontbijten?
jouw paard bij mij in opleiding
Foto: www.curly-horses.nl

De eerste en meestal de effectiefste manier die ik inzet voor meer rust in de training, is het gebruiken van de juiste voerbeloning. Als ik jou een patatje zou beloven, doe je daar een stuk meer voor dan een normale boterham met jam. Ook je paard heeft zo zijn voorkeuren voor verschillende soorten voer. Daarom zetten we deze strategisch is. Willen we rust aanmoedigen, dan maken we gebruik van een voerbeloning waar je paard wel moeite voor wil doen, maar niet te enthousiast van wordt.

De hengst op de foto links was erg energiek en gemotiveerd in de training. Door hem een niet té lekkere beloning te geven, kwam er steeds meer rust in de training.

2. Terug naar de basis

De allereerste oefening bij het trainen met voerbeloningen is het rustig wachten tot de beloning komt. Vaak heeft een paard nog niet door dat dit de allermakkelijkste manier is om snel aan een beloning te komen. Maar hoe vaker je het beleefd wachten oefent, hoe makkelijker de keuze wordt voor je paard om even niet iets aan te bieden. Beleefdheid wordt zo het nieuwe bedelen.

3. Een oefening op een betrouwbaar signaal zetten
samen met je paard
Mede door nauwkeurige signalen van de mens leert het paard een gezonde balans aan tussen wachten op een beloning en bewegen met plezier.

Is jouw paard er zo een die maar al te graag oefeningen doet die erg energiek zijn, zoals de jambette, galopperen of zelfs steigeren? Dan is het extra belangrijk dat je leert hoe je duidelijk aan je paard kunt aangeven wanneer dat wel of niet de bedoeling is.

Paarden zijn heel goed in het lezen van onze lichaamstaal. Vaak voorspellen ze door een kleine beweging van ons al welke oefening er gevraagd zal worden. Het kan dan al snel gebeuren dat een paard deze beweging al als het signaal gaat zien voor de oefening. Zo gebeurd het dan bijvoorbeeld dat je een jambette krijgt wanneer je naast zijn schouder staat in plaats van pas als je het echte signaal geeft.

Om dit op te lossen, is het belangrijk dat je snapt hoe je een gedrag op een betrouwbaar signaal (commando) zet. Dit is iets waar ik graag aandacht aan besteed in jouw les.

4. Weten wanneer het wél mag

Als jij een paard hebt die een echte beweger is, heeft dat zeker ook zijn voordelen! Want eigenlijk vinden we het vaak maar al te leuk om als in een sprookje in vrijheid met een paard rond te rennen. Waar de voorgaande stappen gingen over rust creëren, kunnen we ook werken aan een duidelijke omgeving waarin energieke beweging wél mag.

Een voorbeeld van hoe het werken met een overenthousiast paard in mijn lessen gaat, zie je in de onderstaande video. Een van mijn lesklanten is hier met haar Lusitano aan de slag. Hij is snel hoog in energie en erg gemotiveerd. Met around a roundpen, of omgekeerd longeren waarbij het paard om een cirkel heenloopt, kan ze hem op een positieve zijn beweging te geven. Geen gedrang en een veilige en duidelijke situatie voor mens én paard.

De afscheiding helpt het paard om afstand tot de eigenaresse te bewaren. Door dit af te wisselen met rustigere oefeningen, leert dit paard dat bewegen mag, maar dat het vooral rust is wat beloningen oplevert.

Bokken is geen ondeugd

bokkende pony aan longeerlijnBokken onder het zadel of bij het longeren heeft altijd een reden. Meestal is de achterliggende reden een lichamelijke. Longeren en rijden brengen beide een onnatuurlijke vorm van belasting op het paardenlichaam, waardoor er fysieke klachten kunnen ontstaan. Ook kan er sprake zijn van een slecht of niet optimaal passend zadel.

Maar ook wanneer je vermoed dat je paard bokt omdat hij fris is, is het goed om de achterliggende redenen nog eens te bekijken. Is het mogelijk dat je paard gefrustreerd is omdat hij niet goed snapt wat er van hem gevraagd wordt? Vind het bokken steeds precies plaats bij die ene hulp die je geeft? Of heeft hij vandaag maar weinig vrije beweging met zijn vrienden op de wei of paddock gehad?

Twijfel je? Het is altijd aan te raden je paard te laten onderzoeken door de dierenarts en eventuele aanvullende therapeuten die jou een beeld kunnen geven van hoe je paard in zijn vel zit. Kom je bij mij met deze problemen, dan zal ik je dus altijd eerst naar de dierenarts of andere therapeuten doorverwijzen. Als het duidelijk is dat je paard fysiek in orde is, is het tijd voor de volgende stap. Met een combinatie van gedragstherapie, omgevingsmanagement en hertraining met positieve bekrachtiging help ik jullie vervolgens op weg om weer een plezierige samenwerking te krijgen.

Meer lezen over mijn aanpak bij gedragsproblemen

Ontwikkel jezelf als trainer van je paard – 3 handige tips

Deze blog is ook verschenen op www.horsefitshop.nl.

“Good, better, best. Never let it rest. Until your good is better and your better best.” Misschien heb je deze quote van wel eens voorbij zien komen. Het is een van de gezegdes die mij inspireren om een steeds betere paardentrainer te worden. Want hoe beter ik wordt in het aanleren van oefeningen aan mijn paard, hoe beter mijn paard in staat is om te begrijpen wat ik van hem wil. In deze blog wil ik daarom een aantal principes van clickertraining met je delen die jou kunnen helpen om je paard beter te trainen.

Oefen je timing

Bij clickertraining is het erg belangrijk om een goede timing te hebben. Met het klikgeluid van de clicker geef ik het exacte moment aan waarop het paard de oefening vertoont die ik wil zien. Stel je voor dat ik mijn paard wil leren om zijn hoeven omhoog te houden tijdens het uitkrabben. Wanneer ik pas klik wanneer hij zijn voet alweer neerzet, leer ik hem niet om zijn voet omhoog te blijven houden, maar juist om te gaan schrapen. Let ik op mijn timing en klik ik precies wanneer zijn hoef op het hoogste punt is, zal ik wel vooruitgang boeken. Ook wanneer je je paard oefeningen aanleert met het principe van wijken voor druk is timing erg belangrijk. Door op het juiste moment los te laten, is het voor je paard duidelijk wat de bedoeling is en zo voorkom je frustratie.

Manage de omgeving van je paard
Wanneer een paard steeds schrikt van bakkabouters of op wedstrijd veel minder presteert dan thuis, is onze eerste neiging meestal om ons paard de schuld te geven. Maar door de jaren heen heb ik geleerd dat eerst naar mijzelf kijken mijn training uiteindelijk veel sterker maakt. Stel jezelf de vraag: ‘Wat kan ik op dit moment veranderen om mijn paard te helpen beter te presteren?’

Realiseer je ook dat een paard context gebonden leert. Dit houdt in dat wanneer je een oefening aanleert, het paard niet alleen bezig is met het onder de knie krijgen van de beweging, maar deze ook koppelt aan de omgeving waarin hij op dat moment is. Wanneer factoren veranderen, zoals de omgeving en de positie waar jij je bevind ten opzichte van je paard, snapt hij niet altijd dat je nog steeds om dezelfde oefening vraagt. Wanneer je bijvoorbeeld altijd in de longeercirkel longeert met een zweep in je hand, hoeft het je niet te verbazen wanneer je paard niet meer snapt wat hij moet doen als je een keer besluit te longeren in de rijbak zonder een zweep. Hij heeft in deze specifieke omgeving gewoon nog niet geleerd wat de bedoeling is. Je kunt hiermee omgaan door verandering in de training geleidelijk in te voeren: één verandering tegelijkertijd. Nieuwe stappen voer je pas in, wanneer je paard aan de voorgaande stap gewend is.

Raakt mijn paard afgeleid tijdens het trainen, dan is het mijn taak om te kijken wat ik kan veranderen om hem te helpen zich weer op de oefening te focussen. Foto: www.curly-horses.nl

Stel een trainingsplan op

Bij het maken van een trainingsplan denken we meestal aan het een schema voor het fysiek opbouwen van longeren of lange afstand rijden. Met zo’n trainingsschema kun je voorkomen dat je te hard van stapel gaat en houd je rekening met de tijd die je paard nodig heeft om te herstellen van een zware inspanning. Maar ook voor het in begrijpelijke stappen opbouwen van een oefening is het erg behulpzaam om een trainingsplan te maken.

In zo’n ‘mentaal’ trainingsplan kun je beschrijven hoe de oefening eruit moet gaan zien wanneer het paard deze helemaal kan. Je bedenkt vervolgens welke stappen er nodig zijn om daar te gaan komen. Hoe meer stappen je kunt bedenken, hoe beter! We zijn namelijk geneigd om te snel te gaan bij het aanleren van een oefening. Maar juist wanneer je in kleine stappen werkt kun je het snelst vooruitgang maken. Je paard zal beter doorhebben wat je van hem vraagt en daardoor gemotiveerder zijn.

Om succesvol te kunnen presteren met je paard op een evenement of wedstrijd, moet hij niet alleen de oefeningen zelf uitstekend beheersen, maar deze ook in een vreemde omgeving kunnen uitvoeren.