Waarom ik geen voedsel weigeren aanleer

Als je wilt beginnen met vrijheidsdressuur, is een van de eerste oefeningen die aangeraden worden om te doen vaak het voer weigeren. Hierbij hou je de beloning in een (open) hand voor de neus van je paard en vraag je hem om juist van je hand weg te gaan om een beloning te krijgen. Bij Effectief Trainen maak ik geen gebruik van voedsel weigeren in de basistraining en in deze blog wil ik je uitleggen waarom dat zo is. In de volgende blog zal ik ook behandelen welke oefening je beter als alternatief kunt trainen.

Voedsel weigeren is voor gevorderden
Voedsel weigeren is een oefening die veel zelfbeheersing van je paard vraagt. Als je bent nog helemaal aan het begin van het werken met voedsel als beloning staat, is de manier waarop jouw paard tot nu toe heeft geleerd dat er iets lekkers komt waarschijnlijk door met zijn neus aan jouw zakken te zitten en naar je hand te gaan wanneer daar voer in zichtbaar is. Hoe vaker hem dat in het verleden iets heeft opgeleverd, hoe groter de kans is dat hij dat zal proberen te herhalen tijdens het aanleren van voedsel weigeren. Maar dat is juist wat je niet wilt aanmoedigen!

Als beginnende trainer kan het lastig zijn om om te bepalen hoe je voedsel weigeren goed kunt aanleren. Bij het werken met voedselbeloningen zijn een goede timing en het maken van de juiste stappen erg belangrijk. Maar dit zijn vaardigheden die je gaandeweg moet ontwikkelen, waardoor je beter eerst met andere basisoefeningen kunt beginnen.

Bijten met voedselweigeren is geen respect issue
Een paard is steeds bezig om te kijken welk gedrag hem iets fijns oplevert en wat hij beter niet meer kan herhalen. Je paard heeft waarschijnlijk al jarenlang heeft geleerd dat de snelste manier om iets lekkers te krijgen of er in ieder geval bij in de buurt te komen is door te schooien. Dit gedrag zit dus goed opgeslagen in zijn hersenen.  Het is dus lastig voor hem om na zoveel jaren zo op jouw handen het gefocust te zijn, dat nu ineens niet meer te mogen doen. Dat hij schooit of bijt komt niet doordat hij jou niet respecteert, maar juist door eerdere ervaringen met mensen die hem wel beloond hebben voor ongewenst gedrag.

Vaak leren onze paarden al jong om op onze handen of zakken te focussen omdat dit het lekkers dichterbij brengt. Dit betekend niet dat je paard je niet respecteert, hij doet gewoon wat hem in het verleden het meeste heeft opgeleverd! Let dus op wat je je paard aanleert.
Op de foto Alano en Shanti van www.curly-horses.nl

Voedselweigeren maakt het verleidelijk om straf te geven
De verleiding voor je paard om toch het eten uit je hand te pakken kan best groot zijn ongeacht hoeveel respect hij voor jou heeft. Daarom is de kans groot dat je paard toch fouten maakt in het aanleren van het voedsel weigeren. En hoe reageer je daar dan op? Natuurlijk probeer je met vrijheidsdressuur te belonen voor wat hij goed doet, maar het wordt wel erg lastig om niet op knabbelen of bijten aan je hand in te gaan. De verleiding is dan groot om je paard te straffen of zijn bedelgedrag te ontmoedigen door druk uit te oefenen.

Is het niet veel logischer om je te focussen op wat je je paard wel wilt leren in het omgaan met voer beloningen in plaats van hem te vertellen wat hij niet moet doen? Wanneer je hem dat met een eenvoudigere oefening uitlegt, zorg je ervoor dat je hem steeds kunt vertellen dat hij het goed doet zodat het trainen echt een leuke ervaring voor hem is. Hij hoeft dan niet bang te zijn voor straf om dat hij een (begrijpelijke) fout maakt.

Voedselweigeren heeft beperkt nut voor het succesvol aanleren van gevorderde vrijheidsdressuur oefeningen
Hoe logisch is het voor je paard om toch achter je hand met voer aan te gaan wanneer je een oefening zoals de klassieke buiging aan gaat leren met lokken? Je paard zal niet twijfelen of hij wel aan het voer mag komen en proberen je hand te volgen. Het voedsel weigeren heeft hierbij dus geen nut gehad voor het beleefd met voer omgaan bij andere oefeningen. En door te gaan werken met lokken, werk je wat je hebt bereikt met voedsel weigeren misschien juist wel tegen.

Bij andere aanleermethoden dan lokken, haal je het voer pas uit je voertasje of jaszak wanneer de oefening afgelopen is. Je staat dan niet met je hand met voer erin te wachten tot je paard de oefening voldoende heeft uitgevoerd voor een beloning. Dus ook hiervoor heeft voedsel weigeren weinig nut. Zeker wanneer je met een beloningssignaal zoals een clicker werkt, weet je paard dat er toch geen eten uit je hand komt voor jij dat hebt gezegd.

Het paard zou als alternatief kunnen proberen aan je jaszakken te gaan schooien, maar op dat moment kun je niet ineens voedsel weigeren inzetten. Dan zou je je paard leren dat het startknopje voor de oefening voedsel weigeren is om aan je jaszakken te snuffelen. Ook heeft je paard bij het voedsel weigeren alleen een link gelegd tussen niet aan je hand zitten en beloond worden, maar niet tussen niet aan je zakken zitten en beloond worden.

Het alternatief voor voedselweigeren
Als je naar aanleiding van deze blog besluit toch nog niet aan de slag te gaan met voedselweigeren, wat kun je dan doen? Je moet toch een manier hebben om je paard uit te leggen dat hij niet moet bedelen. Als alternatief voor voedselweigeren maakt ik gebruik van de oefening beleefdheid, een van de belangrijkste basisoefeningen van het clickertrainen. In mijn volgende blog lees je wat beleefdheid is en waarom het zo’n goed alternatief is voor voedsel weigeren!

Swa heeft niet door voedsel weigeren, maar door clickertraining en de oefening beleefdheid geleerd om rustig te wachten tot de beloning naar hem toe komt.

Ontwikkel jezelf als trainer van je paard – 3 handige tips

Deze blog is ook verschenen op www.horsefitshop.nl.

“Good, better, best. Never let it rest. Until your good is better and your better best.” Misschien heb je deze quote van wel eens voorbij zien komen. Het is een van de gezegdes die mij inspireren om een steeds betere paardentrainer te worden. Want hoe beter ik wordt in het aanleren van oefeningen aan mijn paard, hoe beter mijn paard in staat is om te begrijpen wat ik van hem wil. In deze blog wil ik daarom een aantal principes van clickertraining met je delen die jou kunnen helpen om je paard beter te trainen.

Oefen je timing

Bij clickertraining is het erg belangrijk om een goede timing te hebben. Met het klikgeluid van de clicker geef ik het exacte moment aan waarop het paard de oefening vertoont die ik wil zien. Stel je voor dat ik mijn paard wil leren om zijn hoeven omhoog te houden tijdens het uitkrabben. Wanneer ik pas klik wanneer hij zijn voet alweer neerzet, leer ik hem niet om zijn voet omhoog te blijven houden, maar juist om te gaan schrapen. Let ik op mijn timing en klik ik precies wanneer zijn hoef op het hoogste punt is, zal ik wel vooruitgang boeken. Ook wanneer je je paard oefeningen aanleert met het principe van wijken voor druk is timing erg belangrijk. Door op het juiste moment los te laten, is het voor je paard duidelijk wat de bedoeling is en zo voorkom je frustratie.

Manage de omgeving van je paard
Wanneer een paard steeds schrikt van bakkabouters of op wedstrijd veel minder presteert dan thuis, is onze eerste neiging meestal om ons paard de schuld te geven. Maar door de jaren heen heb ik geleerd dat eerst naar mijzelf kijken mijn training uiteindelijk veel sterker maakt. Stel jezelf de vraag: ‘Wat kan ik op dit moment veranderen om mijn paard te helpen beter te presteren?’

Realiseer je ook dat een paard context gebonden leert. Dit houdt in dat wanneer je een oefening aanleert, het paard niet alleen bezig is met het onder de knie krijgen van de beweging, maar deze ook koppelt aan de omgeving waarin hij op dat moment is. Wanneer factoren veranderen, zoals de omgeving en de positie waar jij je bevind ten opzichte van je paard, snapt hij niet altijd dat je nog steeds om dezelfde oefening vraagt. Wanneer je bijvoorbeeld altijd in de longeercirkel longeert met een zweep in je hand, hoeft het je niet te verbazen wanneer je paard niet meer snapt wat hij moet doen als je een keer besluit te longeren in de rijbak zonder een zweep. Hij heeft in deze specifieke omgeving gewoon nog niet geleerd wat de bedoeling is. Je kunt hiermee omgaan door verandering in de training geleidelijk in te voeren: één verandering tegelijkertijd. Nieuwe stappen voer je pas in, wanneer je paard aan de voorgaande stap gewend is.

Raakt mijn paard afgeleid tijdens het trainen, dan is het mijn taak om te kijken wat ik kan veranderen om hem te helpen zich weer op de oefening te focussen. Foto: www.curly-horses.nl

Stel een trainingsplan op

Bij het maken van een trainingsplan denken we meestal aan het een schema voor het fysiek opbouwen van longeren of lange afstand rijden. Met zo’n trainingsschema kun je voorkomen dat je te hard van stapel gaat en houd je rekening met de tijd die je paard nodig heeft om te herstellen van een zware inspanning. Maar ook voor het in begrijpelijke stappen opbouwen van een oefening is het erg behulpzaam om een trainingsplan te maken.

In zo’n ‘mentaal’ trainingsplan kun je beschrijven hoe de oefening eruit moet gaan zien wanneer het paard deze helemaal kan. Je bedenkt vervolgens welke stappen er nodig zijn om daar te gaan komen. Hoe meer stappen je kunt bedenken, hoe beter! We zijn namelijk geneigd om te snel te gaan bij het aanleren van een oefening. Maar juist wanneer je in kleine stappen werkt kun je het snelst vooruitgang maken. Je paard zal beter doorhebben wat je van hem vraagt en daardoor gemotiveerder zijn.

Om succesvol te kunnen presteren met je paard op een evenement of wedstrijd, moet hij niet alleen de oefeningen zelf uitstekend beheersen, maar deze ook in een vreemde omgeving kunnen uitvoeren.

Clickertrainen met een kopschuw paard

Clickertraining is een mooie trainingsmethode die veelzijdig inzetbaar is. Ook wanneer je nog maar net begonnen bent met clickertraining, kun je al aan de slag met de problemen die je tegenkomt in de omgang met je paard.

Winnie raakte in paniek wanneer er iets over haar hoofd ging

Daar is het bovenstaande filmpje een mooi voorbeeld van. Winnie, het paard  waar het in dit filmpje om gaat, raakt normaal gesproken erg in paniek wanneer er iets over haar hoofd gaat. Daarom heb ik haar verzorgster aangeraden om aan de slag te gaan met clickertraining. Na het doen van een aantal basisoefeningen zoals leren dat na de klik van de clicker iets lekkers komt en targetten was het concept van clickertraining goed duidelijk voor Winnie.

Hierna is haar verzorgster ook meer oefeningen gaan doen om te werken aan haar angsten zoals het aanraken van haar hoofd en het lopen over vreemde ondergronden. In de les zijn we uitgebreid verder gegaan met het werken aan de kopschuwheid met het maken van een trainingsplan om Winnie te laten wennen aan vreemde voorwerpen rond haar hoofd. Misschien vraag je je af wat een ring tegen het hoofd van een paard leggen te maken te heeft met bijvoorbeeld het omdoen van een halster, maar dit is juist een stap op weg naar meer vertrouwen! Door deze oefening te herhalen met allerlei verschillende voorwerpen, begint Winnie zich te beseffen dat het best meevalt wanneer er iets naar haar hoofd toe komt.

Doordat er een commando wordt gebruikt, is het voor Winnie beter te voorspellen wat er gaat gebeuren. En het allermooiste is nog wel dat Winnie tijdens het hele trainingsproces de keuze heeft om weg te lopen wanneer het haar te veel zou worden. Ze leert dat ze controle heeft over de spannende situatie en begint zelfs haar hoofd naar de ring toe te draaien zodat de oefening gestart kan worden!

Anderhalve maand na het maken van dit filmpje is het vertrouwen van Winnie in het aanraken van haar hoofd en oren nog verder gegroeid en wordt er inmiddels gewerkt met de teugels over haar hoofd heen om de hals te leggen, iets wat eerder echt niet mogelijk was.

Bambi liet zijn voorpluk niet borstelen

Bambi vond het vervelend als zijn hoofd en met name zijn oren aangeraakt werden. Natuurlijk is het wel zo handig als hij makkelijk gehalstert kan worden en hij zijn hoofd en voorpluk laat borstelen.

Toch geven de eigenaresse en ik Bambi de tijd die hij nodig heeft. Waar nodig, knippen we het proces op in delen. Zo heb ik de eerste tijd het kopstuk van het halsteren nooit direct over Bambi’s oren geschoven, maar het altijd losgegespt, over zijn nek gelegd en dan pas weer vastgegespt. Zou ik het halsteren op een normale manier doen, dan had ik Bambi’s reactie om zijn hoofd terug te trekken extra in stand gehouden.

 

Hoe ga je er mee om als je paard kopschuw is?
In deze video zie je een voorbeeld. Ik ben hier aan het werk met trainingspaard Bambi. Bambi vond het vervelend als zijn hoofd en met name zijn oren aangeraakt werden. Natuurlijk is het wel zo handig als hij makkelijk gehalstert kan worden en hij zijn hoofd en voorpluk laat borstelen.

Toch geven de eigenaresse en ik Bambi de tijd die hij nodig heeft. Waar nodig, knippen we het proces op in delen. Zo heb ik de eerste tijd het kopstuk van het halsteren nooit direct over Bambi’s oren geschoven, maar het altijd losgegespt, over zijn nek gelegd en dan pas weer vastgegespt. Zou ik het halsteren op een normale manier doen, dan had ik Bambi’s reactie om zijn hoofd terug te trekken extra in stand gehouden.

Ook het borstelen van de voorpluk heb ik zo in stapjes opgedeeld. In de video zie je een van de eerste keren dat ik Bambi leerde om zijn hoofd naar mijn uitgestoken handen te brengen. Dit deed ik door middel van shaping, in kleine stapjes toewerken naar het uiteindelijke gedrag. Ik begon met Bambi te belonen wanneer zijn hoofd schijnbaar toevallig in mijn richting kwam.

Een paar maanden verder is Bambi een stuk meer vertrouwt met handelingen rondom zijn hoofd! Vorige week had ik een nieuwe doorbraak, waarbij ik zijn voorpluk even mag doorkammen met de manenkam. Door alle stap in rust te nemen en nooit harder te gaan dan Bambi aankan, begint hij de oefeningen rondom zijn hoofd leuk te vinden. Heel mooi was toen hij ontdekte dat hij kon vragen om zijn hoofd te laten kriebelen😊

Heb jij met je paard moeten werken aan aanrakingen van zijn hoofd? Ook als je hier mee bezig bent, comment en wie weet kan ik je verder helpen met een suggestie voor de volgende stap in jullie training!

Geplaatst door Effectief Trainen op Donderdag 14 oktober 2021

 

Ook het borstelen van de voorpluk heb ik zo in stapjes opgedeeld. In de video zie je een van de eerste keren dat ik Bambi leerde om zijn hoofd naar mijn uitgestoken handen te brengen. Dit deed ik door middel van shaping, in kleine stapjes toewerken naar het uiteindelijke gedrag. Ik begon met Bambi te belonen wanneer zijn hoofd schijnbaar toevallig in mijn richting kwam.

Een paar maanden verder is Bambi een stuk meer vertrouwt met handelingen rondom zijn hoofd! Vorige week had ik een nieuwe doorbraak, waarbij ik zijn voorpluk even mag doorkammen met de manenkam. Door alle stap in rust te nemen en nooit harder te gaan dan Bambi aankan, begint hij de oefeningen rondom zijn hoofd leuk te vinden. Heel mooi was toen hij ontdekte dat hij kon vragen om zijn hoofd te laten kriebelen, een grote stap naar wederzijdse communicatie!

Zou jij ook je paard willen helpen om geen stress meer te hebben wanneer zijn hoofd wordt aangeraakt?
Neem vrijblijvend contact met mij op voor een kennismakingsgesprek zodat ik je op weg kan helpen!

Gratis kennismakingsgesprek aanvragen

Meer lezen over je paard in training

Zijn paarden muzikaal?

Muziek is een belangrijk deel van ons leven en sommige mensen kunnen zelfs niet zonder. Maar heb je je wel eens afgevraagd of paarden iets met muziek hebben en of ze misschien zelfs muzikaal zijn?

Een tijdje geleden bekeek ik een aflevering van de Universiteit van Nederland, waarin muziekwetenschapper Henkjan Honing antwoord geeft op de vraag of dieren muzikaal zijn. Ik zou uit mezelf niet over dit onderwerp nagedacht hebben. Maar stel nu dat onze paarden iets met muziek hebben en we zouden dat in hun voordeel kunnen gebruiken, dat zou toch mooi zijn?

Er zijn verschillende voorbeelden in de paardenwereld van het inzetten van muziek om paarden te helpen. Renpaarden gaan sneller rennen door het dagelijks beluisteren van muziek en pony’s lijken kalmer te worden van country dan van jazz. Maar of het daarvoor nu nodig is een koptelefoon in de oren van je paard te stoppen? Ik vind het belangrijker het paard goed te trainen op wedstrijdsituaties en omgevingsfactoren die stress kunnen opleveren. Zo leer je het dier hoe het kan omgaan met de stress. Het gebruik van een koptelefoon klinkt meer als het overschaduwen van prikkels die stress opleveren en niet als een daadwerkelijke oplossing voor stress.

Het is dus wel duidelijk dat paarden reageren op muziek. Maar hebben ze ook muzikaal gevoel? In zijn college legt Henkjan Honing uit dat een belangrijke maatstaf voor muzikaliteit het reageren van de hersenen op een bepaalde maat is. Hoor je geen beat waar je er één had verwacht, dan zijn er pieken in de hersengolven waar te nemen en kan er gezegd worden dat er sprake is van ritmegevoel. Honing vertelt dat het bijzondere is, dat dit gevoel voor de maat wel bij baby’s aanwezig bleek te zijn, maar niet bij rhesus apen. Apen lijken veel op de mens, maar zijn blijkbaar niet in staat een muzikaal ritme waar te nemen.

Als apen al geen ritmegevoel hebben, zou je niet verwachten dat andere diersoorten die minder op de mens lijken dit wel hebben. Maar verrassend genoeg blijkt er wel muzikaal gevoel te zijn bij kaketoe Snowball! Hij gaat helemaal los wanneer hij muziek hoort. Hij heeft ritmegevoel, maar het dansen wat hij doet, is wel versterkt doordat hij merkte dat hij er aandacht door kreeg van mensen. Niet alleen Snowball, maar ook zeeleeuw Ronan kan na enige training netjes op de maat headbangen. Daarnaast heeft ze echt ritmegevoel doordat ze zich kan aanpassen aan muziek met een andere maat. Wetenschappers dachten eerst dat ritmegevoel alleen voorbehouden was aan diersoorten die in staat zijn om zelf geluiden na te bootsen in verschillende frequenties. Maar voorbeelden zoals die van Ronan lijken dit toch tegen te spreken.

Muzikaliteit is dus niet alleen voorbehouden is aan dieren die in staat zijn zelf nieuwe geluiden te creëren, maar mogelijk hebben ook onze paarden ritmegevoel! Omdat paarden waarschijnlijk meer gefocust zijn op ritmes die niet vocaal (met geluid) zijn zoals beweging, is het wel minder voor de hand liggend dat we iets van hun ritmegevoel zullen merken. Bij zeeleeuw Ronan was er wat motivatie in de vorm van visjes nodig om haar ertoe aan te zetten haar ritmegevoel te laten zien. Dus wie weet blijkt jouw paard in ruil voor een paar worteltjes ook wel zijn muzikaliteit te willen tonen!

Meer leesvoer:

The Beasts That Keep the Beat