Blog Archieven - Pagina 2 van 3

Hoe reageer je op ongevraagd aangeboden oefeningen?

15 december 20205 oktober 2021Ananja Jorritsma

We herkennen het allemaal wel, paarden en pony’s die zo enthousiast zijn rondom het werken met voerbeloningen en allerlei gedrag aanbieden. Soms schattig, zoals flemen, maar wat als het om ongevraagd steigeren gaat? Dan is het ineens niet zo leuk meer.

Van een volger kreeg ik een mooi voorbeeld. Haar paard blijft maar voetjes geven als zij juist om een carrot stretch wil vragen. Ook als ze het voetjes geven negeert door weg te draaien, ‘nee’ zegt en pas weer terug draait als haar paard gestopt is met voetjes geven. De stretches gaan dan één of twee keer goed, maar vervolgens begint het gedrag weer van voor af aan. Hoe ga je hier mee om?

Laten we eens diep de leertheorie induiken!

Allereerst, haal even diep adem. Er is gelukkig geen reden om geïrriteerd te zijn, zie het gedrag van je paard als een aanwijzing dat je iets kunt veranderen voor een nog betere communicatie. Je paard doet gewoon iets waarvan het denkt dat het een beloning oplevert. Geef jezelf een compliment dat je opmerkt dat je iets wilt verbeteren in de training.

Blijkbaar is er ondanks het negeren toch iets aan het voetjes geven wat je paard als leuk ervaart. Bijna altijd komt dit omdat je trainingslus niet vloeiend genoeg is.

Wat is een trainingslus? Een lus bestaat uit de stappen die zich herhalen binnen één oefening. Dit zijn het signaal (commando) voor de oefening, het gedrag (de oefening), het beloningssignaal en de beloning. In het voorbeeld van de carrot stretches zou dit kunnen zijn: het zien van de targetstick naast de schouder – inbuigen van de hals – beloningssignaal – stukje wortel als beloning.

Ergens tijdens het aanleren van de carrot stretch is er een ander gedrag bijgekomen, het paard buigt niet alleen meer de hals in, maar geeft ook een voetje. Dit zal niet met een bedelend voetje zijn begonnen dat enkele seconden de lucht in gaat, maar waarschijnlijk heeft het paard toevallig zijn voet een keer in de lucht getild tijdens het doen van de carrot stretch. Is er op zo’n moment beloont, dan kunnen onze slimme paarden gaan denken dat het niet om het inbuigen maar om het voetje gaat!

Hoe los je dit weer op?

timing clickertraining paard — Snel kunnen reageren is belangrijk. Toon je paard duidelijk welke oefening hij moet doen, al vóór hij zelf een andere oefening heeft kunnen verzinnen.

Kijk naar op welk moment de oefening nog wel goed gaat en bouw het vanuit daar weer op. Zorg dat je je paard voor bent, zodat je kunt belonen vóór hij is begonnen met het geven van het voetje. Ook als dit betekend dat je paard op het begin maar twee centimeter inbuigt voordat je klikt. Lukt het eenmaal om een klein stukje van de oefening te krijgen zonder een voetje in de lucht, dan ervaart je paard dat dit is wat de meeste beloning oplevert en zul je de oefening al snel weer kunnen uitbouwen.

Gaat het toch nog af en toe mis? Knip de oefening in nog kleinere stukjes op. Soms zul je daarbij zelfs helemaal terug moeten gaan naar het belonen voor beleefd wachten. Zo voorkom je dat je toch nog beloont voor een stretch inclusief voetje en ervaart je paard toch dat het goed te doen is om een beloning te krijgen. Dit vraagt om best wel wat snelheid en skills van jezelf, maar je zult er veel van leren! Vind je het fijn dat ik met je meekijk om te zien waar het probleem precies zit? Ik help jullie graag op weg in een les. Indien gewenst kan ik daarbij ook je paard voor jou trainen zodat je daarna met een schone lei verder kunt.

Lees meer over de mogelijkheden voor les

Natural Horsemanship en clickertraining combineren, kan dat?

8 december 20205 oktober 2021Ananja Jorritsma

We maken allemaal een reis met ons paard. Die voert je langs veel verschillende visies. Regelmatig geef ik les aan mensen die traditioneel begonnen zijn en later volgens Natural Horsemanship (NH) met hun paard zijn gaan werken. In hun reis zijn ze als volgende onderdeel clickertraining tegengekomen en willen daarmee aan de slag.

Wat is precies het verschil tussen beiden? Bij NH krijg je gedrag van je paard door de druk op het juiste moment te laten wegvallen (negatieve bekrachtiging), terwijl je bij het werken met clickertraining iets leuks wilt toevoegen om gedrag te krijgen (positieve bekrachtiging).

Dat is waar bij mij meteen de belangrijkste overweging zit als het om de vraag gaat of NH en clickertraining te combineren zijn. Want wat is de motivatie van mijn paard om met mij mee te werken? Omdat hij graag van iets vervelends af wil (een zwiepend touw, druk vanuit je lichaam) of zijn best wil doen om iets interessants te krijgen (een hooibrokje, even kriebelen).

Clickertraining of natural horsemanship — Swa is enthousiast om samen met mij te trainen omdat hij weet dat het hem iets leuks oplevert. Daar wordt ik zelf ook blij van!

Zelf zat ik jaren geleden met deze vraag. Hoe wilde ik met mijn pony Swa omgaan? Ik kwam er achter dat ik plezier heb in het omgaan met paarden als zij dat ook zo ervaren. Werkte ik met druk, dan was Swa erg braaf. Maar hij stond ook wel erg mak af te wachten als er even niets hoefde. Door te belonen met iets aangenaams, raakte hij enthousiast en begon hij zelf te vragen of we nog aan de slag zouden gaan!

Daarom is mijn eerste reactie op de vraag of NH en clickertraining te combineren zijn: ‘Waarom zou je dit willen combineren?’ Ik wil zelf niet met twee verschillende motivaties voor mijn paard door elkaar werken. Het wordt anders onduidelijk voor je paard of het een beloning kan verwachten of dat er toch druk in het spel is. Dat maakt je beloningssignaal en een koekje meteen een stuk minder waard.

Uiteindelijk is er altijd één reden waarom je paard meewerkt: óf voor het koekje, óf voor het wegnemen van de druk. Werkt hij voor het koekje, dan hoef je helemaal geen druk te gebruiken, maar gewoon een herkenbaar signaal zodat je paard weet om welke oefening het gaat. Werkt je paard voor het wegnemen van de druk, dan kan het nog steeds wel leuk zijn om een beloning te krijgen, maar is dit niet de reden waarom je paard een oefening uitvoert en kun je niet van leren op basis van positieve bekrachtiging spreken.

Ben je begonnen met clickertraining maar doe je ook nog Natural Horsemanship en/of ga je nog op traditionele wijze met je paard om? Voel je dan toch niet bezwaard als je niet meteen het roer omgooit naar volledig op basis van positieve bekrachtiging met je paard werken. Zorg er wel voor dat het voor je paard heel duidelijk is wanneer er wel geclickert wordt. Dit kun je het beste doen door één ruimte te bestemmen voor clickertraining en daar altijd zonder druk te werken. Op die manier kun je je rustig stap voor stap verder in het werken met positieve bekrachtiging verdiepen, zonder dat je al het andere overboord moet gooien. Wil je begeleiding bij jullie reis, dan help ik je graag!

Als je paard overenthousiast is..

7 september 20205 oktober 2021Ananja Jorritsma

Een van de meest gehoorde problemen bij het starten met clickertraining is een té enthousiast paard. Je paard staat nauwelijks stil of gaat al weer zijn favoriete oefening aanbieden. Of hij is zo gemotiveerd om een beloning te krijgen, dat hij verwoede pogingen doet je beloningstasje te plunderen.

Als je dit herkent van je eigen training met je paard, weet dan dat je niet de enige bent. Het overgrote deel van de paarden die ik ontmoet bij mijn lessen valt eerder in de categorie ‘jippie, het is weer trainingstijd’ dan in ‘nee dankje, ik heb nog andere dingen te doen’. Het is dus helemaal niet gek en zeker geen reden om je clicker en beloningen weer op te bergen. Er zijn verschillende dingen die je kunt veranderen in je training en die een groot verschil kunnen maken in de rust van je paard rondom het trainen. In een les positieve bekrachtiging help ik je bepalen welke strategie het beste voor jouw paard werkt.

In hoofdlijnen zijn er vier gebieden waaraan ik dan aandacht besteed:

1. Zijn we in de snackbar of aan het ontbijten?

jouw paard bij mij in opleiding — Foto: www.curly-horses.nl

De eerste en meestal de effectiefste manier die ik inzet voor meer rust in de training, is het gebruiken van de juiste voerbeloning. Als ik jou een patatje zou beloven, doe je daar een stuk meer voor dan een normale boterham met jam. Ook je paard heeft zo zijn voorkeuren voor verschillende soorten voer. Daarom zetten we deze strategisch is. Willen we rust aanmoedigen, dan maken we gebruik van een voerbeloning waar je paard wel moeite voor wil doen, maar niet te enthousiast van wordt.

De hengst op de foto links was erg energiek en gemotiveerd in de training. Door hem een niet té lekkere beloning te geven, kwam er steeds meer rust in de training.

2. Terug naar de basis

De allereerste oefening bij het trainen met voerbeloningen is het rustig wachten tot de beloning komt. Vaak heeft een paard nog niet door dat dit de allermakkelijkste manier is om snel aan een beloning te komen. Maar hoe vaker je het beleefd wachten oefent, hoe makkelijker de keuze wordt voor je paard om even niet iets aan te bieden. Beleefdheid wordt zo het nieuwe bedelen.

3. Een oefening op een betrouwbaar signaal zetten

samen met je paard — Mede door nauwkeurige signalen van de mens leert het paard een gezonde balans aan tussen wachten op een beloning en bewegen met plezier.

Is jouw paard er zo een die maar al te graag oefeningen doet die erg energiek zijn, zoals de jambette, galopperen of zelfs steigeren? Dan is het extra belangrijk dat je leert hoe je duidelijk aan je paard kunt aangeven wanneer dat wel of niet de bedoeling is.

Paarden zijn heel goed in het lezen van onze lichaamstaal. Vaak voorspellen ze door een kleine beweging van ons al welke oefening er gevraagd zal worden. Het kan dan al snel gebeuren dat een paard deze beweging al als het signaal gaat zien voor de oefening. Zo gebeurd het dan bijvoorbeeld dat je een jambette krijgt wanneer je naast zijn schouder staat in plaats van pas als je het echte signaal geeft.

Om dit op te lossen, is het belangrijk dat je snapt hoe je een gedrag op een betrouwbaar signaal (commando) zet. Dit is iets waar ik graag aandacht aan besteed in jouw les.

4. Weten wanneer het wél mag

Als jij een paard hebt die een echte beweger is, heeft dat zeker ook zijn voordelen! Want eigenlijk vinden we het vaak maar al te leuk om als in een sprookje in vrijheid met een paard rond te rennen. Waar de voorgaande stappen gingen over rust creëren, kunnen we ook werken aan een duidelijke omgeving waarin energieke beweging wél mag.

Een voorbeeld van hoe het werken met een overenthousiast paard in mijn lessen gaat, zie je in de onderstaande video. Een van mijn lesklanten is hier met haar Lusitano aan de slag. Hij is snel hoog in energie en erg gemotiveerd. Met around a roundpen, of omgekeerd longeren waarbij het paard om een cirkel heenloopt, kan ze hem op een positieve zijn beweging te geven. Geen gedrang en een veilige en duidelijke situatie voor mens én paard.

De afscheiding helpt het paard om afstand tot de eigenaresse te bewaren. Door dit af te wisselen met rustigere oefeningen, leert dit paard dat bewegen mag, maar dat het vooral rust is wat beloningen oplevert.

Bokken is geen ondeugd

20 april 20205 oktober 2021Ananja Jorritsma

bokkende pony aan longeerlijn Bokken onder het zadel of bij het longeren heeft altijd een reden. Meestal is de achterliggende reden een lichamelijke. Longeren en rijden brengen beide een onnatuurlijke vorm van belasting op het paardenlichaam, waardoor er fysieke klachten kunnen ontstaan. Ook kan er sprake zijn van een slecht of niet optimaal passend zadel.

Maar ook wanneer je vermoed dat je paard bokt omdat hij fris is, is het goed om de achterliggende redenen nog eens te bekijken. Is het mogelijk dat je paard gefrustreerd is omdat hij niet goed snapt wat er van hem gevraagd wordt? Vind het bokken steeds precies plaats bij die ene hulp die je geeft? Of heeft hij vandaag maar weinig vrije beweging met zijn vrienden op de wei of paddock gehad?

Twijfel je? Het is altijd aan te raden je paard te laten onderzoeken door de dierenarts en eventuele aanvullende therapeuten die jou een beeld kunnen geven van hoe je paard in zijn vel zit. Kom je bij mij met deze problemen, dan zal ik je dus altijd eerst naar de dierenarts of andere therapeuten doorverwijzen. Als het duidelijk is dat je paard fysiek in orde is, is het tijd voor de volgende stap. Met een combinatie van gedragstherapie, omgevingsmanagement en hertraining met positieve bekrachtiging help ik jullie vervolgens op weg om weer een plezierige samenwerking te krijgen.

Meer lezen over mijn aanpak bij gedragsproblemen

Het einde van een sessie clickertraining met je paard goed afsluiten

Levert een einde sessie signaal frustratie op?

9 april 20205 oktober 2021Ananja Jorritsma

Bij traditionele paardentraining wordt het als beloning gezien om te stoppen met de training, de druk valt weg en het paard mag rust hebben. Maar als je met positieve bekrachtiging werkt, weet je dat je paard het zo leuk vind om met je samen te werken, dat hij vaak net zo lief verder zou willen trainen. Een mooi compliment voor jou, maar hoe rond je je training toch op een goede manier af?

Het ‘einde sessie’ signaal kent nadelen

Zelf werk ik met een ‘klaar’ of ‘einde sessie’ signaal, een specifieke handeling die het paard aangeeft dat er geen voerbeloningen meer te verdienen zijn. Maar het geven van een ‘klaar’ signaal kan ook negatieve gevolgen hebben.

Net zoals met andere signalen die we aan onze paarden geven om te laten zien dat we een bepaalde oefening willen uitvoeren, gaan ze ook het ‘klaar’ signaal herkennen. Zo kan een paard leren dat dit betekend dat er geen lekker voer meer komt en het afgelopen is met de gezelligheid. Dit zou frustratie kunnen opleveren.

Het is belangrijk dat je je hiervan bewust bent, zodat je op tijd kunt ingrijpen op het moment dat je merkt dat je paard het einde van de training niet zo leuk vind. Wat kun je daaraan doen?

Heeft je paard een vrije beweging, veel ruwvoer, sociaal contact en een verrijkte omgeving, dan maakt dit de overgang naar het einde van de training al minder groot. Paarden eten vrijwel de hele dag ruwvoer, waardoor er dus al een belangrijke andere bekrachtiger in de omgeving aanwezig is. Misschien niet zo lekker als jouw hooibrokjes of stukjes appel, maar wel iets wat voldoening geeft. Ook het terugkeren naar de andere paarden is iets positiefs. Deze dingen maken de kans op frustratie dus kleiner.

Starten is leuk, stoppen ook

Bij dierentuindieren wordt vaak in beschermd contact gewerkt, dus met een hek tussen de trainer en het dier. Met onze paarden staan we bijna altijd in dezelfde ruimte als zij, waardoor het duidelijker te zien is wanneer je paard gefrustreerde pogingen doet om de training toch door te laten gaan. Zie je zulke signalen, zorg er dan voor dat het leuk voor je paard is als je komt, maar ook als je weer weggaat. Dit kun je doen door de opties die genoemd worden in de vorige alinea aan te bieden (vrije beweging, ruwvoer, sociaal contact) maar ook door andere manieren van verrijking. Ik leg bijvoorbeeld vaak voer op de grond aan het einde van een trainingssessie (niet doen op zanderige grond) of strooi het tussen het hooi. Zo leert je paard om weg te gaan en iets voor zichzelf te gaan doen.

Een interessante optie is dat je ‘klaar’ signaal aangeeft aan je dier dat er nog wel interactie is met jou, alleen komen er geen voerbeloningen meer. Dit kun je doen door nog meer tijd met je paard door te brengen. Swa gaat na een trainingssessie vaak hooi eten en dan zit ik graag nog even bij hem om hem op zijn favoriete plekjes te kriebelen.

De inspiratie voor deze blog kwam van Zoospensefull.

Cees leert op eigen tempo de tuinslang te verkennen

Water, heerlijk of jouw paard iets te nat?

4 april 20205 oktober 2021Ananja Jorritsma

We kennen allemaal wel een paard dat moeite heeft met afgespoten worden of niet graag door plassen loopt. Vaak zie ik mensen daarin onbewust een van de volgende twee keuzes maken:

1. Forceren – het paard moet toch maar gewoon doen wat hem gevraagd wordt, zo goed of zo kwaad als het kan.
2. Opgeven – het paard doet het domweg niet en zal het ook wel nooit leren.

Toch is het belangrijk dat onze paarden kalm kunnen blijven wanneer ze afgespoten worden of op een drukke weg door een plas water moeten lopen. Als je paard kreupel is, wil je zijn been kunnen koelen en als je een buitenrit aan het maken bent, wil je dat je paard kalm doorloopt in plaats van zijwaarts bijna tegen een auto te springen. Maar hoe krijg je dit voor elkaar?

Gelukkig..
er is nog een derde weg!
Als je er altijd vanuit gaat dat je paard een reden heeft voor zijn waterangst, kun je ook op zoek gaan naar wat die reden is. Vaak heeft een paard in het verleden een vervelende ervaring opgedaan of is het een keer erg geschrokken. Ook staan we er niet altijd bij stil dat paarden moeilijk kunnen zien hoe diep een plas is en er dus liever langs lopen dan er doorheen. Door inzichtelijk te maken wat jouw paard eng vind, kun je concreet maken waar voor jullie de oefenpunten zitten.

Wil jij voor deze derde weg, een weg van begrip en samen oefenen gaan?
Ik help je graag om inzicht te krijgen in waar je paard precies angst voor heeft. Met een plan op maat kunnen jij en je paard vervolgens aan de slag om van water een vriend in plaats van een vijand te maken.

Wandelplezier met je paard

13 februari 20195 oktober 2021Ananja Jorritsma

Variety is the spice of life – oftewel afwisseling maakt het leven interessant! Ook paarden vinden het vaak fijn om eens buiten de grenzen van hun vertrouwde horizon te kijken. Wandelen met je paard is een fijne manier om samen de omgeving te verkennen en jullie band te versterken. Lees verder voor een paar fijne wandeltips om jullie wandelingen leuk en afwisselend te houden!

Samen wandelen kan niet alleen je paard, maar ook jou helpen om fit te blijven. Als je toch het voornemen had om te gaan sporten, waarom niet samen met je paard gaan joggen? Zelf beperk ik mijn work-outs graag tot het rondzeulen met een volle kruiwagen. Alleen wanneer mijn pony zin heeft om een sprintje te trekken, wil ik dat wel bij kunnen houden!

Maar wandelen heeft nog meer voordelen. Het kan veel meer inhouden dan simpel rechtuit lopen. Door tijdens de wandeling gebruik te maken van je omgeving, kun je je paard op verschillende manieren trainen, zowel fysiek als mentaal.

De buitenwereld is ideaal om je paard te helpen meer bewust te worden van zijn lichaamsgebruik op manieren waar de bak niet tegenop kan. Heuveltjes lopen, bomen slalommen, plassen doorlopen en verschillende ondergronden. Ook wanneer je geen mooi bos voor de deur hebt, is er altijd wel een dijk, grindpad of boomstronk die als vrijheidsdressuurblok in te zetten is te vinden.

Ook mentaal is er buiten meer dan genoeg uitdaging te vinden voor je paard! Naast dat paarden het vaak heerlijk vinden om te proberen die horizon dichterbij te halen en naar buiten gaan dus een verrijking voor ze is, kan het ook wel eens spannende uitdagingen met zich meebrengen. Varkens, zwaar verkeer, een opgestoken paraplu..

Komen jullie dit soort uitdagingen tegen, dan is het belangrijk dat je de lichaamstaal van je paard goed begrijpt en signalen van stress herkent. Voor mij is het weten hoe je op een situatie in kunt spelen als een paard spanning vertoont een voorwaarde om naar buiten te kunnen gaan. Ook wanneer een paard niet (volledig) verkeersmak is, is het belangrijk om niet meteen een complete wandeling te gaan maken in de hoop dat het goed gaat. Gun jezelf en je paard de tijd om jullie comfortzone stapje voor stapje op te rekken.

Wil je graag meer leren over hoe je veilig buiten kunt wandelen met je paard? Zou je dit graag op buitenrit willen, maar is dat nu alleen een mooie droom? Met Effectief Trainen help ik je stap voor stap wanneer je paard bijvoorbeeld niet graag alleen op pad gaat of schrikkerig is buiten. Stuur me een bericht met het verhaal van jouw paard zodat we de eerste stap op jullie wandelpad kunnen gaan zetten!

Rustig wachten; de basis van het werken met positieve bekrachtiging

26 juni 201810 oktober 2023Ananja Jorritsma

In mijn vorige blog heb ik uitgelegd waarom ik voedselweigeren nooit aanleer aan paarden wanneer zij geïntroduceerd worden in het trainen met voerbeloningen. Ik werk liever met de oefening rustig wachten. Vandaag leg ik je uit waarom dit een beter alternatief is!

Trainen van mind én body

Rustig wachten wordt ook wel beleefdheid, SSFF of standing still facing forward genoemd. Dit is van de belangrijkste basis oefeningen bij het clickertrainen. Ik vind het zelfs meer dan een basisoefening, omdat het uiteindelijk een vast ritueel voor je paard gaat worden dat terugkomt bij het starten van iedere oefening. Je legt bij het rustig wachten het paard namelijk uit wat hij moet doen wanneer er even niets gebeurd tijdens het trainen. Je paard leert om rustig te wachten en dat dat voer dan vanzelf wel een keer komt. Hierbij let je ook op zijn lichaamshouding en gemoedstoestand. Je paard staat er dan niet alleen ontspannen bij, maar ís ook echt ontspannen.

Trainen met beloningen betekend plezier voor paard én eigenaar. Maar het is wel belangrijk een goede basis te leggen met het oefenen van rustig wachten.

Set it up for succes

Voedselweigeren is vooral in de aan leerfase erg lastig voor het paard. Het moet dan een mentale beslissing maken om het getoonde voer niet aan te nemen. Vaak is het paard niet in staat die beslissing te maken, omdat het tot dan toe altijd gewend is geweest rechtstreeks op eten af te gaan. Bij rustig wachten wordt er ook gewerkt met voer, maar dit wordt pas getoond wanneer het paard de beloning al verdiend heeft.

Om van rustig wachten een succesvolle oefening te maken die je paard in iedere situatie beheerst, is het heel belangrijk dat je zo begint met trainen dat het paard steeds in staat is om het goede antwoord te geven. De situatie wordt zo opgezet, dat het paard al snapt dat het geen zin heeft om te gaan schooien. Je vergroot bijvoorbeeld de afstand tussen jou en je paard door achter een hek te gaan staan. Je kunt daardoor meteen beginnen met het belonen voor goed gedrag en maakt de situatie pas iets uitdagender wanneer dit goede gedrag een gewoonte is geworden voor je paard.

Samana beheerst deze oefening zo goed, dat hij ook rustig kan blijven wachten tot ik hem ga belonen terwijl er om hem heen van alles gebeurd.
Foto: www.curly-horses.nl

Leren van het verleden

Je paard heeft een goed geheugen en omdat voedsel zo belangrijk voor hem is, zal hij teruggrijpen op de manieren die eerder gewerkt hebben om voer te krijgen. Of dit nu aan jouw jaszak snuffelen is of een beentje mooi in de lucht houden, vanaf nu gelden er andere regels! Er komt alleen een beloning na de klik en de klik komt alleen maar bij het gedrag dat jij graag wilt zien van je paard. Wees je ervan bewust dat jij de situatie in de hand hebt. Als jouw paard gedrag vertoond wat je niet fijn vind, wil je hem daar geen beloning meer voor geven. Het is dus aan jou om hem te leren dat het nieuwe, beleefde gedrag veel sneller tot een beloning leidt.

Succesvol starten met rustig wachten

Het kan even duren voordat je paard deze omslag naar beleefd gedrag maakt, vooral wanneer je hem in het verleden lukraak wat beloningen hebt gegeven zonder duidelijk signaal. Heb dan geduld en hou steeds dezelfde regels aan. Heb er vertrouwen in dat je paard in de toekomst wel de goede keuze zal maken om rustig te gaan staan voor een beloning. Want hij zal doen, waar jij hem voor beloont!

Ben jij bezig met het werken met voedsel beloningen merk je dat je paard soms toch wil gaan bedelen? Of schrikt het je juist af omdat je bang bent dat je paard onbeleefd wordt en gaat schooien? Ik wil je gerust stellen. Het is heel goed mogelijk om zonder enige vorm van bedelgedrag met voedselbeloningen te werken. Wel is het belangrijk je goed te verdiepen in hoe een paard leert en hoe je gedrag af- en aan kunt moedigen. Dit gaat het snelste door een aantal lessen in clickertraining te nemen. Kies bijvoorbeeld een tienrittenkaart voor privéles in clickertraining om vlot op weg geholpen te worden. Meer informatie over hoe ik je kan begeleiden vind je hier.

Waarom ik geen voedsel weigeren aanleer

15 juni 20185 oktober 2021Ananja Jorritsma

Als je wilt beginnen met vrijheidsdressuur, is een van de eerste oefeningen die aangeraden worden om te doen vaak het voer weigeren. Hierbij hou je de beloning in een (open) hand voor de neus van je paard en vraag je hem om juist van je hand weg te gaan om een beloning te krijgen. Bij Effectief Trainen maak ik geen gebruik van voedsel weigeren in de basistraining en in deze blog wil ik je uitleggen waarom dat zo is. In de volgende blog zal ik ook behandelen welke oefening je beter als alternatief kunt trainen.

Voedsel weigeren is voor gevorderden
Voedsel weigeren is een oefening die veel zelfbeheersing van je paard vraagt. Als je bent nog helemaal aan het begin van het werken met voedsel als beloning staat, is de manier waarop jouw paard tot nu toe heeft geleerd dat er iets lekkers komt waarschijnlijk door met zijn neus aan jouw zakken te zitten en naar je hand te gaan wanneer daar voer in zichtbaar is. Hoe vaker hem dat in het verleden iets heeft opgeleverd, hoe groter de kans is dat hij dat zal proberen te herhalen tijdens het aanleren van voedsel weigeren. Maar dat is juist wat je niet wilt aanmoedigen!

Als beginnende trainer kan het lastig zijn om om te bepalen hoe je voedsel weigeren goed kunt aanleren. Bij het werken met voedselbeloningen zijn een goede timing en het maken van de juiste stappen erg belangrijk. Maar dit zijn vaardigheden die je gaandeweg moet ontwikkelen, waardoor je beter eerst met andere basisoefeningen kunt beginnen.

Bijten met voedselweigeren is geen respect issue
Een paard is steeds bezig om te kijken welk gedrag hem iets fijns oplevert en wat hij beter niet meer kan herhalen. Je paard heeft waarschijnlijk al jarenlang heeft geleerd dat de snelste manier om iets lekkers te krijgen of er in ieder geval bij in de buurt te komen is door te schooien. Dit gedrag zit dus goed opgeslagen in zijn hersenen. Het is dus lastig voor hem om na zoveel jaren zo op jouw handen het gefocust te zijn, dat nu ineens niet meer te mogen doen. Dat hij schooit of bijt komt niet doordat hij jou niet respecteert, maar juist door eerdere ervaringen met mensen die hem wel beloond hebben voor ongewenst gedrag.

Vaak leren onze paarden al jong om op onze handen of zakken te focussen omdat dit het lekkers dichterbij brengt. Dit betekend niet dat je paard je niet respecteert, hij doet gewoon wat hem in het verleden het meeste heeft opgeleverd! Let dus op wat je je paard aanleert.
Op de foto Alano en Shanti van www.curly-horses.nl

Voedselweigeren maakt het verleidelijk om straf te geven
De verleiding voor je paard om toch het eten uit je hand te pakken kan best groot zijn ongeacht hoeveel respect hij voor jou heeft. Daarom is de kans groot dat je paard toch fouten maakt in het aanleren van het voedsel weigeren. En hoe reageer je daar dan op? Natuurlijk probeer je met vrijheidsdressuur te belonen voor wat hij goed doet, maar het wordt wel erg lastig om niet op knabbelen of bijten aan je hand in te gaan. De verleiding is dan groot om je paard te straffen of zijn bedelgedrag te ontmoedigen door druk uit te oefenen.

Is het niet veel logischer om je te focussen op wat je je paard wel wilt leren in het omgaan met voer beloningen in plaats van hem te vertellen wat hij niet moet doen? Wanneer je hem dat met een eenvoudigere oefening uitlegt, zorg je ervoor dat je hem steeds kunt vertellen dat hij het goed doet zodat het trainen echt een leuke ervaring voor hem is. Hij hoeft dan niet bang te zijn voor straf om dat hij een (begrijpelijke) fout maakt.

Voedselweigeren heeft beperkt nut voor het succesvol aanleren van gevorderde vrijheidsdressuur oefeningen
Hoe logisch is het voor je paard om toch achter je hand met voer aan te gaan wanneer je een oefening zoals de klassieke buiging aan gaat leren met lokken? Je paard zal niet twijfelen of hij wel aan het voer mag komen en proberen je hand te volgen. Het voedsel weigeren heeft hierbij dus geen nut gehad voor het beleefd met voer omgaan bij andere oefeningen. En door te gaan werken met lokken, werk je wat je hebt bereikt met voedsel weigeren misschien juist wel tegen.

Bij andere aanleermethoden dan lokken, haal je het voer pas uit je voertasje of jaszak wanneer de oefening afgelopen is. Je staat dan niet met je hand met voer erin te wachten tot je paard de oefening voldoende heeft uitgevoerd voor een beloning. Dus ook hiervoor heeft voedsel weigeren weinig nut. Zeker wanneer je met een beloningssignaal zoals een clicker werkt, weet je paard dat er toch geen eten uit je hand komt voor jij dat hebt gezegd.

Het paard zou als alternatief kunnen proberen aan je jaszakken te gaan schooien, maar op dat moment kun je niet ineens voedsel weigeren inzetten. Dan zou je je paard leren dat het startknopje voor de oefening voedsel weigeren is om aan je jaszakken te snuffelen. Ook heeft je paard bij het voedsel weigeren alleen een link gelegd tussen niet aan je hand zitten en beloond worden, maar niet tussen niet aan je zakken zitten en beloond worden.

Het alternatief voor voedselweigeren
Als je naar aanleiding van deze blog besluit toch nog niet aan de slag te gaan met voedselweigeren, wat kun je dan doen? Je moet toch een manier hebben om je paard uit te leggen dat hij niet moet bedelen. Als alternatief voor voedselweigeren maakt ik gebruik van de oefening beleefdheid, een van de belangrijkste basisoefeningen van het clickertrainen. In mijn volgende blog lees je wat beleefdheid is en waarom het zo’n goed alternatief is voor voedsel weigeren!

Swa heeft niet door voedsel weigeren, maar door clickertraining en de oefening beleefdheid geleerd om rustig te wachten tot de beloning naar hem toe komt.

Ontwikkel jezelf als trainer van je paard – 3 handige tips

8 juni 20189 augustus 2018Ananja Jorritsma

Deze blog is ook verschenen op www.horsefitshop.nl.

“Good, better, best. Never let it rest. Until your good is better and your better best.” Misschien heb je deze quote van wel eens voorbij zien komen. Het is een van de gezegdes die mij inspireren om een steeds betere paardentrainer te worden. Want hoe beter ik wordt in het aanleren van oefeningen aan mijn paard, hoe beter mijn paard in staat is om te begrijpen wat ik van hem wil. In deze blog wil ik daarom een aantal principes van clickertraining met je delen die jou kunnen helpen om je paard beter te trainen.

Oefen je timing

Bij clickertraining is het erg belangrijk om een goede timing te hebben. Met het klikgeluid van de clicker geef ik het exacte moment aan waarop het paard de oefening vertoont die ik wil zien. Stel je voor dat ik mijn paard wil leren om zijn hoeven omhoog te houden tijdens het uitkrabben. Wanneer ik pas klik wanneer hij zijn voet alweer neerzet, leer ik hem niet om zijn voet omhoog te blijven houden, maar juist om te gaan schrapen. Let ik op mijn timing en klik ik precies wanneer zijn hoef op het hoogste punt is, zal ik wel vooruitgang boeken. Ook wanneer je je paard oefeningen aanleert met het principe van wijken voor druk is timing erg belangrijk. Door op het juiste moment los te laten, is het voor je paard duidelijk wat de bedoeling is en zo voorkom je frustratie.

Manage de omgeving van je paard
Wanneer een paard steeds schrikt van bakkabouters of op wedstrijd veel minder presteert dan thuis, is onze eerste neiging meestal om ons paard de schuld te geven. Maar door de jaren heen heb ik geleerd dat eerst naar mijzelf kijken mijn training uiteindelijk veel sterker maakt. Stel jezelf de vraag: ‘Wat kan ik op dit moment veranderen om mijn paard te helpen beter te presteren?’

Realiseer je ook dat een paard context gebonden leert. Dit houdt in dat wanneer je een oefening aanleert, het paard niet alleen bezig is met het onder de knie krijgen van de beweging, maar deze ook koppelt aan de omgeving waarin hij op dat moment is. Wanneer factoren veranderen, zoals de omgeving en de positie waar jij je bevind ten opzichte van je paard, snapt hij niet altijd dat je nog steeds om dezelfde oefening vraagt. Wanneer je bijvoorbeeld altijd in de longeercirkel longeert met een zweep in je hand, hoeft het je niet te verbazen wanneer je paard niet meer snapt wat hij moet doen als je een keer besluit te longeren in de rijbak zonder een zweep. Hij heeft in deze specifieke omgeving gewoon nog niet geleerd wat de bedoeling is. Je kunt hiermee omgaan door verandering in de training geleidelijk in te voeren: één verandering tegelijkertijd. Nieuwe stappen voer je pas in, wanneer je paard aan de voorgaande stap gewend is.

Raakt mijn paard afgeleid tijdens het trainen, dan is het mijn taak om te kijken wat ik kan veranderen om hem te helpen zich weer op de oefening te focussen. Foto: www.curly-horses.nl

Stel een trainingsplan op

Bij het maken van een trainingsplan denken we meestal aan het een schema voor het fysiek opbouwen van longeren of lange afstand rijden. Met zo’n trainingsschema kun je voorkomen dat je te hard van stapel gaat en houd je rekening met de tijd die je paard nodig heeft om te herstellen van een zware inspanning. Maar ook voor het in begrijpelijke stappen opbouwen van een oefening is het erg behulpzaam om een trainingsplan te maken.

In zo’n ‘mentaal’ trainingsplan kun je beschrijven hoe de oefening eruit moet gaan zien wanneer het paard deze helemaal kan. Je bedenkt vervolgens welke stappen er nodig zijn om daar te gaan komen. Hoe meer stappen je kunt bedenken, hoe beter! We zijn namelijk geneigd om te snel te gaan bij het aanleren van een oefening. Maar juist wanneer je in kleine stappen werkt kun je het snelst vooruitgang maken. Je paard zal beter doorhebben wat je van hem vraagt en daardoor gemotiveerder zijn.